लास्य

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

लास्यम्, क्ली, (लस् + “ॠहलोर्ण्यत् ।” ३ । १ । १२४ । इति ण्यत् ।) नृत्यम् । इत्यमरः ॥ तौर्य्यत्रिकम् । इति मेदिनी ॥ भावाश्रयं नृत्यम् । ताललयाश्रयं नृत्यम् । इति भरतः ॥ “पुंनृत्यं ताण्डवं प्राहुः स्त्रीनृत्यं लास्यमुच्यते ।” इति सङ्गीतनारायणे नारदसंहिता ॥ (यथा, महाभारते । १ । ९८ । १० । “सम्भोगस्नेहचातुर्य्यैर्हावलास्यमनोहरैः । राजानं रमयामास तथा रेमे तथैव सः ॥”)

लास्यः, पुं, (लास्यमस्त्यस्येति । लास्य + अच् ।) नर्त्तकः । इति शब्दरत्नावली ॥

अमरकोशः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

लास्य नपुं।

नृत्यम्

समानार्थक:ताण्डव,नटन,नाट्य,लास्य,नृत्य,नर्तन

1।7।10।1।4

ताण्डवं नटनं नाट्यं लास्यं नृत्यं च नर्तने। तौर्यत्रिकं नृत्यगीतवाद्यं नाट्यमिदं त्रयम्.।

वृत्तिवान् : नर्तकी,नटः

 : नृत्यविशेषः

पदार्थ-विभागः : , क्रिया

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

लास्य¦ न॰ लस--ण्यत्।

१ नृत्ये अमरः।

२ वाद्यनृत्यगीति-त्रिके मेदि॰।
“स्त्रीनृत्यं लास्यमुच्यते” इत्युक्ते

३ स्त्री-तृत्ये च। स्वार्थे अ। तत्रैव।

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

लास्य¦ n. (-स्यं)
1. Dancing in general.
2. Symphony, or union of song, dance, and instrumental music.
3. A mode of dance in which the emotions of love are represented mimically, the Na4utch of India, or dance practised by women chiefly, and confined to attitude and gesticulation, with a shuffling motion of the feet [Page617-b+ 60] seldom lifted from the ground; this style is said to have been invented by PA4RVATI4, and communicated by her to the daughter of VA4N4ASURA, by whom her female friends and companions were instructed in it; as a species, it is opposed to the TA4NDAVA, the most boisterous dance of S4IVA, and his followers or men.
4. A part or embellishment of dramatic composition, the occasional introduction of music and singing; also abrupt transition from Pra4krita to Sanskrit and from Sanskrit to Pra4krita, &c. m. (-स्यः) A dancer. f. (-स्या) A female dancer. E. लस् to be skilled in the art of dancing, ण्यत् aff.

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

लास्यम् [lāsyam], [लस्-ण्यत्]

Dancing; a dance; आस्ये धास्यति कस्य लास्यमधुना ... वाचां विपाको मम Bv.4.42; R.16.14.

A dance accompanied with singing and instrumental music.

A dance in which the emotions of love are represented by means of various gesticulations and attitudes; अरुणाधरकिरणबालकिसलयलास्यहेतुभिः Dk.2.5. -स्य- A dancer, an actor. -स्या A dancing girl.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

लास्य n. dancing , a dance ( esp. accompanied with instrumental music and singing) , a dance representing the emotions of love dramatically (this was at one time a principal part of the drama , and as such accord. to भरतand the दश-रूपconsisted of 10 divisions or अङ्गs , viz. गेय-पद, स्थित-पाठ्य, आसीन, पुष्प-गण्डिका, प्रच्छेदक, त्रि-गूढor त्रि-मूढक, सैन्धव, द्विगूढकor विमूढक, उत्तमोत्तमक, and उक्त-प्रत्युक्त; including also a style of dramatic composition in which there is abrupt transition from Sanskrit to Prakrit and from Prakrit to Sanskrit ; the term लास्यis also applied to the Nach [Nautch] dance of the Indian dancing girls , consisting chiefly of gesticulation with a shuffling movement of the feet forwards and backwards , as invented by पार्वतिand opposed to the boisterous masculine dance called ताण्डवpractised by शिवand his followers ; See. IW. 467 ) MBh. Ka1v. etc.

लास्य m. a dancer Ma1rkP.

लास्य m. N. of a king VP.