वाहनम्
संस्कृतम्[सम्पाद्यताम्]
- वाहनं, यानकं, यानं, ओहस्, पतत्रं, रथ्यं, युग्यं, संयानं, योजनम्।
अकारान्त-नपुंसकलिङ्गपदम्
| एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् | |
|---|---|---|---|
| प्रथमा विभक्तिः | वाहनम् | वाहने | वाहनानि |
| सम्बोधनप्रथमा | वाहन | वाहने | वाहनानि |
| द्वितीया विभक्तिः | वाहनम् | वाहने | वाहनानि |
| तृतीया विभक्तिः | वाहनेन | वाहनाभ्याम् | वाहनैः |
| चतुर्थी विभक्तिः | वाहनाय | वाहनाभ्याम् | वाहनेभ्यः |
| पञ्चमी विभक्तिः | वाहनात् | वाहनाभ्याम् | वाहनेभ्यः |
| षष्ठी विभक्तिः | वाहनस्य | वाहनयोः | वाहनानाम् |
| सप्तमी विभक्तिः | वाहने | वाहनयोः | वाहनेषु |
नामम्[सम्पाद्यताम्]
- वाहनं नाम यानम्। विज्ञानेन वैज्ञानिकानुसन्धानेन वा वयं महत् सौविध्यं प्राप्तवन्तः। सम्प्रति वायुप्रदूषणस्य या समस्या वर्तते तस्याः समास्यायाः मुख्यं कारकं वाहनान्येवास्ति । अनुमीयते यत नगरेषु ६०% प्रदूषणं वाहनेभ्यः एव भवति । स्थितिः इदृशी अस्ति यत् वाहने उपविष्टानां कृतेऽपि श्वसनं दुष्करं जातम्।
अनुवादाः[सम्पाद्यताम्]
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वाहनम्, क्ली, (वहत्यनेनेति । वह + करणे ल्युट् । “वाहनमाहितात् ।” ८ । ४ । ८ । इत्यत्र “वहतेर्ल्युटि वृद्धिरिहैव सूत्रे निपातनात् ।” इति भट्टोजिदीक्षितोक्त्या निपातनात् वृद्धिः ।) हस्त्यश्वरथदोलादिः । तत्पर्य्यायः । यानम् २ युग्यम् ३ पत्रम् ४ धोरणम् ५ । इत्यमरः । २ । ८ । ५८ ॥ * ॥ (यथा, रघुः । ११ । १० । “पूर्व्ववृत्तकथितैः पुराविदः सानुजः पितृसखस्य राघवः । उह्यमान इव वाहनोचितः पादचारमपि न व्यभावयत् ॥”) “स वाहनानां नागानां शीकराम्बुमहाभरैः । शूकरप्रेयसीपृष्ठे स्वयं चक्रे कृषिं नृपः ॥” “नागानां वाहना मेघाः शूकरप्रेयसी क्षितिः । विष्णोः शूकररूपस्य सा हि प्रियतमोच्यते ॥ तस्यां मेघाम्बुभिर्धान्यमुत्पन्नं चेत् किमद्भुतम् ॥”)
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वाहनम् [vāhanam], [वाहयति वह्-णिच् ल्यु ल्युट् वा]
Bearing, carrying, conveying.
Driving (as a horse).
A vehicle, conveyance of any kind; Ms.7.75; निजानुजेनातिथितामुपेतः प्राचीपतेर्वाहनवारणेन N.22.45.
An animal used in riding or draught, as a horse; स दुष्प्रापयशाः प्रापदाश्रमं श्रान्त- वाहनः R.1.48;9.25,6.
An elephant.
An oar; अस्य वाहनसंयुक्तां ... नावमुपाहर Rām.2.52.6. -ना An army; वाहनाजनि Śi.19.33. -Comp. -पः a groom. -श्रेष्ठः a horse.