विनीत
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विनीतः, त्रि, (वि + नी + क्तः ।) विनयान्वितः । विनयः शास्त्रतः संस्कारः इन्द्रिययमो वा । तत्पर्य्यायः । निभृतः २ प्रश्रितः ३ । इत्यमर- भरतौ ॥ (यथा, रघुवंशे । १४ । ७५ । “तपस्विसंसर्गविनीतसत्त्वे तपोवने वीतभया वसास्मिन् ॥”) जितेन्द्रियः । (यथा, तन्त्रसारे । “शान्तो दान्तः कुलीनश्च विनीतः शुद्धवेश- वान् ॥”) अपनीतः । (यथा, महाभारते । ७ । ११० । ५५ । “विनीतशल्यांस्तुरगांश्चतुरो हेममालिनः ॥”) हृतः । इति मेदिनीकारहेमचन्द्रौ ॥ क्षिप्तः । इत्यजयपालः ॥ कृतदण्डः । इति स्मृतिः ॥ (अनुद्धतः । यथा, मनौ । ९ । ४१ । “तत्प्राज्ञेन विनीतेन ज्ञानविज्ञानवेदिना ॥”)
विनीतः, पुं, (वि + नी + क्तः ।) सुवहाश्वः । तत्पर्य्यायः । साधुवाही २ । इत्यमरः । सुष्ठु- वाहनशीलकः ३ । इति शब्दरत्नावली ॥ (यथा, महाभारते । ७ । ११० । ५६ । “तांस्तदा रूप्यवर्णाभान् विनीतान् शीध्र- गामिनः ॥”) बणिक् । इति मेदिनी । ते, १५४ ॥ दमनकवृक्षः । (अस्य पर्य्यायो यथा, -- “उक्तो दमनको दान्तो मुनिपुत्त्रस्तपोधनः । गन्धोत्कटे ब्रह्मजटो विनीतः फलपत्रकः ॥” इति भावप्रकाशस्य पूर्ब्बखण्डे प्रथमे भागे ॥) शिक्षितवृषभादिः । इति राजनिर्घण्टः ॥
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विनीत पुं।
सम्यग्गतिमान्_वाजिः
समानार्थक:विनीत,साधुवाहिन्
2।8।44।2।3
वाजिवाहार्वगन्धर्वहयसैन्धवसप्तयः। आजानेयाः कुलीनाः स्युर्विनीताः साधुवाहिनः॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्येतरः, जन्तुः, स्तनपायी
विनीत वि।
विनययुक्तः
समानार्थक:निभृत,विनीत,प्रश्रित
3।1।25।1।4
वश्यः प्रणेयो निभृतविनीतप्रश्रिताः समाः। धृष्टे धृष्णग्वियातश्च प्रगल्भः प्रतिभान्विते॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विनीत¦ त्रि॰ वि + नी--क्त।
१ विनययुक्ते
२ कृतदण्डे
३ क्षिप्तेअमरः
४ अपनीते
५ निभृते च।
६ जितेन्द्रिये
७ हृतेच मेदि॰।
८ सुशिक्षिताश्वे अमरः।
९ मदनवृक्षे च पु॰
१० शिक्षितवृषादौ राजनि॰
११ वणिजि पु॰ मेदि॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विनीत¦ mfn. (-तः-ता-तं)
1. Modest, humble, unassuming, unpretending.
2. Compliant, governable, tractable.
3. Placid, meek, virtuous, gentle, having the passions restrained, and the senses under sub- jection.
4. Well-behaved, decent, decorous.
5. Taken away.
6. Trained, (as a horse or ox, &c.)
7. Thrown, sent, dismissed.
8. Lovely, handsome.
9. Led, conveyed.
10. Chastised, punished.
11. Plain, neat, (in dress, &c.) m. (-तः)
1. A horse trained for the manege.
2. A merchant, a trader. E. वि before, नी to guide, aff. क्त |
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विनीत [vinīta], p. p.
Taken away, removed.
Welltrained, educated, disciplined.
Refined, well-behaved.
Modest, humble, meek, gentle.
Decent, decorous, gentlemanly.
Sent away, dismissed.
Tamed, broken in.
Plain, simple (as a dress).
Having the passions under control, self-subdued.
Chastised, punished.
Tractable, governable.
Lovely, handsome.
Stretched, spread; शष्पवृस्यां विनीतायामिच्छाम्यहमुपासितुम् Rām.3.43.2. (See नी with वि also).
तः A trained horse.
A trader. -Comp. -आत्मन् a. humble, lowly; विनीतात्मा हि नृपतिर्न विनश्यति कर्हिचित् Ms.7.39. -वेषः plain dress; विनीतवेषेण प्रवेष्टव्यानि तपोवनानि Ś.1.15-16.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विनीत/ वि-नीत mfn. led or taken away , removed etc.
विनीत/ वि-नीत mfn. stretched , extended R.
विनीत/ वि-नीत mfn. tamed , trained , educated , well-behaved , humble , modest Mn. MBh. etc.
विनीत/ वि-नीत mfn. versed in , acquainted or familiar with( loc. or comp. ) Ya1jn5. R. etc.
विनीत/ वि-नीत mfn. performed , accomplished MBh.
विनीत/ वि-नीत mfn. one who has subdued his passions L.
विनीत/ वि-नीत mfn. lovely , handsome W.
विनीत/ वि-नीत mfn. plain , neat (in dress etc. ) A.
विनीत/ वि-नीत m. a trained horse L.
विनीत/ वि-नीत m. a merchant , trader L.
विनीत/ वि-नीत m. N. of a son of पुलस्त्यVP.
Purana index
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
(I)--a son of Uttama Manu. Br. II. ३६. ४०.
(II)--the third son of प्रीती and Pulastya. वा. २८. २२.