विभावन
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विभावनम्, क्ली, (विभावयति कारणं विना कार्य्योत्पत्तिं चिन्तयति पण्डित- मिति । वि + भावि + ल्युः । युच् वा ।) अल- ङ्कारविशेषः । स च विनाकारणं उपनिबद्ध- मानोऽपि कार्य्योदयरूपः । यथा, --
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विभावन¦ nf. (-नं-ना)
1. Discussion, examination, discrimination.
2. Per- ceiving, seeing, distinguishing.
3. Conceiving, imagination.
4. Ascertaining or judging of facts.
5. Describing effects not arising. from the usual causes, (in rhetoric.) E. वि before, भू in the 10th cl. to think, &c., aff. युच् |
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विभावनम् [vibhāvanam] ना [nā], ना 1 Clear perception or ascertainment, discrimination, judgment.
Discussion, investigation, examination.
Conception, imagination; यदन्यदन्यत्र विभाव्यते भ्रमात् A. Rām.7.5.37.
Development.
Protection (पालन); यस्याङ्घ्रिपद्मं परिचर्य विश्वविभावनायात्तगुणाभि- पत्तेः Bhāg.4.8.2.
Looking, sight (दर्शन); पश्चिमां तु समासीनः सम्यगृक्षविभावनात् Ms.2.11.
Showing, manifesting; Ms.9.76 (com.). -ना (In Rhet.) A figure of speech in which effects are represented as taking place though their usual causes are absent; क्रियायाः प्रतिषेधे$पि फलव्यक्तिर्विभावना K. P.1.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विभावन/ वि- mfn. causing to appear , developing , manifesting Hariv.
विभावन/ वि- n. causing to appear or become visible , development , creation BhP. ( Sch. = पालन)
विभावन/ वि- n. showing , manifesting Kull. on Mn. ix , 76
विभावन/ वि- n. clear perception , examination , judgement , clear ascertainment Mn. Vikr.
विभावन/ वि- n. ( ifc. )reflection on Katha1s.
विभावन/ वि- n. the act of producing a partic. emotion by a work of art Sa1h.