विषाण
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विषाणम्, क्ली, कुष्ठौषधम् । पशुशृङ्गम् । (यथा, साहित्यदर्पणे । १० । “क्षिपसि शुकं वृषदंशकवदने मृगमर्पयसि मृगादनरदने । वितरसि तुरगं महिषविषाणे विदधच्चेतो भोगविताने ॥”) हस्तिदन्तः । इति मेदिनी । ने, ७७ ॥ (यथा, शिशुपालवधे । १ । ६० । “न जातु वैनायकमेकमुद्धृतं विषाणमद्यापि पुनः प्ररोहति ॥”) कोलदन्तः । इति हेमचन्द्रः ॥ (विशेषेण मद- दातरि, त्रि । यथा, ऋग्वेदे । ५ । ४४ । ११ । “विषाणं परिपानमन्ति ते ।” “विषाणं विशेषेण मदस्य दातारम् ।” इति तद्भाष्ये सायणः ॥)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विषाण वि।
पशुशृङ्गः
समानार्थक:विषाण
3।3।56।1।1
अतस्त्रिषु विषाणं स्यात्पशुशृङ्गेभदन्तयोः। प्रवणं क्रमनिम्नोर्व्यां प्रह्वे ना तु चतुष्पथे॥
पदार्थ-विभागः : समूहः
विषाण वि।
इभदन्तः
समानार्थक:विषाण
3।3।56।1।1
अतस्त्रिषु विषाणं स्यात्पशुशृङ्गेभदन्तयोः। प्रवणं क्रमनिम्नोर्व्यां प्रह्वे ना तु चतुष्पथे॥
पदार्थ-विभागः : अवयवः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विषाण¦ न॰ विष--बा॰ कानच्।
१ पशुशृङ्गे
२ हस्तिदन्ते
३ कुष्ठौषधे मेदि॰।
४ वराहदन्ते हेमच॰
५ क्षोरकाकोल्याम्
६ अजशृङ्ग्यां स्त्री मेदि॰ गौरा॰ ङीष्। सा च
७ वृश्चि-कालौ स्त्री राजनि॰।
८ तिन्तिड्यां स्त्री शब्दच॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विषाण¦ Subst. mfn. (-णः-णी-णं)
1. The horn of an animal.
2. The tusks of an elephant.
3. The tusk or fang of the boar. f. (-णी)
1. A plant, the fruit of which is compared to the horn of a ram, &c. com- monly Me4sa Sringi
4.
2. A medicinal root: see क्षीरकाकोली। n. (-णं) [Page677-a+ 60] A sort of Costus, (C. speciosus.) E. वि before अस् to be, चानश् aff.; the initial of the radical rejected, and स changed to ष; otherwise, वि before षण् to serve, aff. घञ्; or विष वा-कानच् |
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विषाणः [viṣāṇḥ] णम् [ṇam] णी [ṇī], णम् णी [विष्-बा˚ कानच्]
A horn; साहित्यसंगीतकलाविहीनः साक्षात् पशुः पृच्छविषाणहीनः Bh.2.12; कदाचिदपि पर्यटञ् शशविषाणमासादयेत् 2.5.
The tusk of an elephant or boar; केचिद्भिन्ना विषाणाग्रैः Mb.6.94.35; तप्तानामुपदधिरे विषाणभिन्नाः प्रह्लादं सुरकरिणां घनाः क्षरन्तः Ki.7. 13; Śi.1.6; Bhāg.1.43.15.
A horn (wind instrument).
The claws (of a crab).
A peak, top.
The nipple, (tip of the breast).
The chief or best of the kind.
A sword or kinfe.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विषाण n. (for 2. See. under वि-षो, fr. which 1. may perhaps also come ; in older language also f( आ). and accord. to g. अर्धर्-चा-दि, also m. ; ifc. आor ई)a horn , the horn of any animal AV. etc. (See. खरी-, शश-व्)
विषाण n. a horn (wind-instrument) BhP.
विषाण n. the tusk (of an elephant or of a boar or of गणे-श) MBh. Hariv. etc.
विषाण n. the claws (of a crab) Pan5cat.
विषाण n. a peak , top , point , summit Shad2vBr. VarBr2S.
विषाण n. the horn-like tuft on शिव's head MBh.
विषाण n. the tip of the breast , nipple BhP.
विषाण n. the chief or best of a class or kind(See. -भूत; धी-व्= " acuteness of intellect , sagacity ") MBh. VarBr2S.
विषाण n. a sword or knife R. ( v.l. कृपाण)
विषाण/ वि-षाण n. (for 1. See. p. 997 , col. 3) discharging (a fluid) RV. v , 44 , 11.