वृथा
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वृथा, व्य, निरर्थकः । तत्पर्य्यायः । मुधा २ व्यर्थ- कम् ३ अविधिः ४ । इत्यमरः ॥ यथा, -- “अदण्डपाशिको ग्रामो अदासीकञ्च यद्गृहम् । अनाज्यभोजनं यच्च वृथा तदिति मे मतिः ॥” इति वह्निपुराणे प्रेतोपाख्याननामाध्यायः ॥ अपि च । “वृथा वृष्टिः समुद्रस्य तृप्तस्य भोजनं वृथा । वृथा दानं समृद्धस्य नीचस्य सुकृतं वृथा ॥” इति गारुडे ११५ अध्यायः ॥
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वृथा अव्य।
अविधिः
समानार्थक:वृथा
3।3।248।2।1
मङ्गलानन्तरारम्भप्रश्नकार्त्स्न्येष्वथो अथ। वृथा निरर्थकाविध्योर्नानानेकोभयार्थयोः॥
पदार्थ-विभागः : , अभावः, विध्यभावः
वृथा अव्य।
व्यर्थकम्
समानार्थक:वृथा,मुधा
3।4।4।2।2
कदाचिज्जातु सार्धं तु साकं सत्रा समं सह। आनुकूल्यार्थकं प्राध्वं व्यर्थके तु वृथा मुधा॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, मानसिकभावः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वृथा¦ अव्य॰ वृ--थाल् किच्च। निरर्थके अमरः।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वृथा¦ Ind.
1. Uselessly, fruitlessly.
2. Wrongly, incorrectly.
3. In vain, (in composition with nouns.)
4. Compounded with articles of food, it implies they are hot. E. वृ to choose, &c., aff. थाक् |
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वृथा [vṛthā], ind. [वृ-थाल् किच्च]
To no purpose, in vain, uselessly, unprofitably; often with the force of an adjective; व्यर्थं यत्र कपीन्द्रसख्यमपि मे वीर्यं हरीणां वृथा U.3. 45; दिवं यदि प्रार्थयसे वृथा श्रमः Ku.5.45.
Unnecessarily.
Foolishly, idly, wantonly.
Wrongly; improperly. (At the beginning of comp. वृथा may be translated by 'vain, useless, improper, false, idle' &c.).-Comp. -अट्या strolling about idly, walking for pleasure; Ms.7.47. -अन्नम् food for one's own use only.-आकारः a false form, an empty show; पश्येद्दारान् वृथा- कारान् स भवेद्राजवल्लभः Pt.1.58. -आर्तवा a barren woman.-आलम्भः Cutting unnecessarily; (ओषधीनां) वृथालम्भे$नु- गच्छेद्गां दिनमेकं पयोव्रतः Ms.11.144. -उत्पन्न a. born in vain; तं (पुत्रं) कामजमरिक्थीयं वृथोत्पन्नं प्रचक्षते Ms.9.147.-कथा idle talk. -जन्मन् n. unprofitable or vain birth.-दानम् a gift that may be revoked, or not made good if promised; देवपितृविहीनं यदीश्वरेभ्यः स्वदोषतः । दत्वानुकीर्तनाच्चैव वेदाग्निव्रतत्यागिने ॥ अन्यायोपार्जितं दानं व्यर्थं ब्रह्महणे तथा । गुरवे$- नृतवक्त्राया स्तेनाय पतिताय च ॥ कृतघ्नाय च यद्दत्तं सर्वदा ब्रह्मविद्विषे । याजकाय च सर्वस्य वृषल्याः पतये तथा ॥ परिचारकाय भृत्याय सर्वत्र पिशुनाय च । इत्येतानि तु राजेन्द्र वृथादानानि षोडश ॥ Vahni Purāṇa; Ms.8.159. -मति a. foolish-minded. -मांसम् flesh not intended for the Gods or Manes. -वादिन् a. speaking falsely.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वृथा ind. (prob. connected with 2. वृ)at will , at pleasure , at random , easily , lightly , wantonly , frivolously RV. Br. Gobh. Mn. Ya1jn5. MBh.
वृथा ind. in vain , vainly , uselessly , fruitlessly , idly TBr. etc. etc. (with कृ, " to make useless " , disappoint , frustrate ; with भू, " to be useless " , be disappointed or frustrated)
वृथा ind. wrongly , falsely , incorrectly , unduly MBh. Ka1v. etc.
वृथा etc. See. p. 1007 , col. 3.