वृष्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

वृष्(उ)वृषु¦ r. 1st cl. (वर्षति)
1. To sprinkle.
2. To rain.
3. To hurt or kill.
4. To weary.
5. To give.
6. To be capable of generating.
7. To have supreme power. With अभि,
1. To shower.
2. To bestow. With प्र, To rain. r. 10th cl. (वर्षयति-ते)
1. To conceive, to be impregnated.
2. To possess supreme or super-natural power.
3. To be powerful.

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

वृष् [vṛṣ], I. 1 P. (वर्षति, वृष्ट)

To rain (usually with words signifying 'Indra', 'Parjanya', 'cloud', &c. as the subject of the verb, or sometimes used impersonally); द्वादश वर्षाणि न ववर्ष दशशताक्षः Dk.; काले वर्षन्तु मेघाः; गर्ज वा वर्ष वा शक्र Mk.5.31; मेघा वर्षन्तु गर्जन्तु मुञ्चन्त्वशनिमेव वा 5.16.

To rain or pour down, shower down; वर्षती- वाञ्जनं नभः Mk.1.34; so शरवृष्टिं, कुसुमवृष्टिं वर्षति &c.

To pour forth, shed.

To grant, bestow.

To moisten.

To produce, engender.

To have supreme power.

To strike, hurt.

To drink. -Caus. To cause rain; वर्षति हास्मै वर्षयति Ch. Up.2.3.2. -II. 1 Ā. (वर्षयते)

To be powerful or eminent.

To have the power of production.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

वृष् cl.1 P. ( Dha1tup. xvii , 56 ) वर्षति( ep. also A1. वर्षतेand Ved. वृषते; pf. ववर्ष, ववृषेMBh. etc. ; 3. pl. P. ep. ववृषुस्, or ववर्षुस्; p. P. ववर्ष्वस्MaitrS. ; A1. वावृषाणRV. ; Impv. वावृषस्वib. ; aor. अवर्षीत्RV. etc. ; fut. व्रष्टाMaitrS. ; वर्षिताGr. ; वर्षिष्यति, तेBr. etc. ; inf. वर्षितुम्MBh. etc. ; वर्ष्टोस्Br. ; ind.p. वृष्ट्वाib. ; ट्वीRV. ; वर्षित्वाGr. ) , to rain (either impers. , or with पर्जन्य, इन्द्र, the clouds etc. , in nom. ) RV. etc. ; to rain down , shower down , pour forth , effuse , shed( A1. = " to bestow or distribute abundantly " ; also with instr. = " to rain upon , or overwhelm with " e.g. with arrows ; वर्षति, " while it rains , during rain ") ib. ; to strike , hurt , vex , harass Dha1tup. : Caus. वर्षयति( aor. अवीवृषत्or अववर्षत्) , to cause to rain ( पर्जन्यetc. ) or to fall down as rain (flowers etc. ) RV. TS. MBh. ; (without acc. )to cause or produce rain ChUp. ii , 3 , 2 ; to rain upon (= overwhelm) with (a shower of arrows instr. ) MBh. ; A1. to have manly power , have generative vigour Dha1tup. xxxiii , 30 : Desid. विवर्षिषतिGr. (See. विवर्षिषु): Intens. वरीवृष्यते, वरीवर्ष्टिetc. ib. [For चोग्नतेस्See. under वर्षाand 1. वृष.]