व्यथ्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
व्यथ्¦ r. 1st cl. (व्यथते)
1. To fear.
2. To be disquieted or unhappy.
3. To be sorry or vexed.
4. To suffer pain.
5. To become dry.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
व्यथ् [vyath], 1 Ā. (व्यथते, व्यथित)
To be sorry, to be pained, vexed or afflicted, be agitated or disquieted; विश्वंभरापि नाम व्यथते इति जितमपत्यस्नेहेन U.7; न विव्यथे तस्य मनः Ki. 1.2,24.
To be disturbed, be ruffled or agitated; व्यथितसिन्धुमनीरशनैः शनैः Ki.5.11.
To tremble; येषां न वृत्तं व्यथते न योनिश्चित्तप्रसादेन चरन्ति धर्मम् Mb.5.36.24.
To be afraid.
To dry, become dry. -Caus. (व्यथयति-ते)
To pain, distress, vex, annoy; तथा वृत्तं पापैर्व्यथयति यथा क्षालितमपि U.1.28.
To frustrate, mar.
To frighten, terrify.
To lead or turn away. -With प्र to be excessively vexed; दृष्ट्वाद्भुतं रूपमिदं तवोग्रं लोकत्रयं प्रव्यथितं महात्मन् Bg.11.2,45.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
व्यथ् cl.1 A1. ( Dha1tup. xix , 2 ) व्यथते( ep. also ति; pf. विव्यथे, 3. pl. थुःMBh. ; aor. व्यथिषिAV. ; Subj. व्यथिषत्Br. ; fut. व्यथिता, थिष्यतेGr. ; inf. व्यथितुम्ib. , Ved. inf. व्यथिष्यै) , to tremble , waver , go astray , come to naught , fail RV. etc. etc. (with abl. = to be deprived of lose ; wish चरित्र-तस्, to abandon the path of virtue); to fall (on the ground) Mn. vii , 84 (" to be dried up " Kull. ); to cease , become ineffective (as poison) Ka1m. ; to be agitated or disturbed in mind , be restless or sorrowful or unhappy AV. etc. ; to be afraid of( gen. ) R. Caus. व्यथयति( aor. विव्यथस्Br. ; व्यथयीस्AV. ) , to cause to tremble or fall RV. etc. ; to cause to swerve from( abl. ) Bhat2t2. ; to disquiet , frighten , agitate , pain , afflict MBh. Ka1v. etc. : Pass. of Caus. व्यथ्यते, to be set in restless motion Sus3r. : Desid. विव्यथिषतेGr. : Intens. वाव्यथ्यते, वाव्यत्तिib.