शम्ब
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
शम्ब, गतौ । इति कविकल्पद्रुमः ॥ (भ्वा०-पर०- सक०-सेट् ।) शम्बति । इति दुर्गादासः ॥
शम्बः, पुं, (शम् + “शमेर्व्वन् ।” उणा० ४ । ९४ । इति वन् । यद्वा, शमस्त्यस्येति । शं + “कंशंभ्यां वभयुस्तितुतयसः ।” ५ । ६ । १३८ । इति वः ।) वज्रम् । (यथा, ऋग्वेदे । १० । ४२ । ७ । “उग्रो यः शम्बः पुरुहूत तेन ।” “शम्ब इति वज्रनाम ।” इति तद्भाष्ये सायणः ॥) मुषलाग्रस्थलोहमण्डलकम् । इति मेदिनी ॥ लौहकाञ्ची । इति हेमचन्द्रः ॥ अनुलोमकर्ष- णम् । इति शम्बाकृतशब्दटीकायां भरतः ॥ दरिद्रः । इति संक्षिप्तसारोणादिवृत्तिः ॥ भाग्य- वति, त्रि । इति रामाश्रमः ॥
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
शम्ब पुं।
इन्द्रस्य_वज्रायुधम्
समानार्थक:ह्रादिनी,वज्र,कुलिश,भिदुर,पवि,शतकोटि,स्वरु,शम्ब,दम्भोलि,अशनि,गो,ह्लादिनी
1।1।47।2।3
ह्रादिनी वज्रमस्त्री स्यात्कुलिशं भिदुरं पविः। शतकोटिः स्वरुः शम्बो दम्भोलिरशनिर्द्वयोः॥
स्वामी : इन्द्रः
सम्बन्धि1 : इन्द्रः
वैशिष्ट्यवत् : वज्रध्वनिः
पदार्थ-विभागः : उपकरणम्,अलौकिकोपकरणम्
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
शम्ब¦ गतौ भ्वा॰ पर॰ सक॰ सेट्। शम्बति अशम्बीत्। [Page5084-a+ 38]
शम्ब¦ पु॰ शम्ब--अच्।
१ वज्रे
२ मूसलाग्रस्थितलौहे मेदि॰।
२ लौहकाञ्च्यां हेलच॰।
४ अनुलोमकर्षणे भरतः।
५ दरिद्रे च संक्षिप्तसा॰
६ भाग्यबति त्रि॰ रामाश्रमः।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
शम्ब¦ mfn. (-म्बः-म्बा-म्बं)
1. Happy, fortunate.
2. Poor, indigent. m. (-म्बः)
1. INDRA'S thunderbolt.
2. The iron head of a pestle.
3. An iron chain worn round the loins.
4. The second ploughing of a field. E. शम् happiness, and ब possessive aff.; or शम्ब् to accumulate, aff. अच्; it is also read सव, शंव, and सम्ब |
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
शम्ब [śamba] म्भ [mbha] , (म्भ) a. [शम्ब्-अच्]
Happy, fortunate.
Poor, unfortunate.
म्बः, (म्भः) The thunderbolt of Indra.
The iron head of a pestle.
An iron chain worn round the loins.
Ploughing 'with the grain' or in the regular direction.
The second ploughing of a field.
A particular measure of length. (शम्बाककृ means 'to plough twice'; त्वया शम्बाकृतं क्षतम् N.2.83, doubly pierced). -Comp. -पाणिः N. of Indra (having a thunderbolt in his hand); कण्ठेकालेन कैलासः स मेरुः शम्ब- पाणिना Śiva B.1.6.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
शम्ब m. (derivation doubtful) a weapon used by इन्द्र( accord. to some " इन्द्र's thunderbolt " , but See. शम्बिन्) RV. x , 42 , 7 (= वज्रNaigh. iv , 2 )
शम्ब m. the iron head of a pestle L.
शम्ब m. an iron chain worn round the loins W.
शम्ब m. a partic. measure of length L.
शम्ब m. ploughing in the regular direction(= अनुलोम-कर्षण) L.
शम्ब m. the second ploughing of a field W.
शम्ब m. N. of an असुर(See. शम्बर) TBr. Sch.
शम्ब mfn. happy , fortunate L. (See. शं-वत्, p. 1054 , col. 2)
शम्ब mfn. poor (?) L.
Purana index
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
--a दानव with मनुष्य dharma. वा. ६८. १५. [page३-385+ ३३]