शास्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

शास्(उ)शासु¦ r. 2nd cl. (शास्ति)
1. To instruct, to inform.
2. To order, to direct, to enact.
3. To rule, to govern.
4. To correct, to punish.
5. To advise. (शास्ते)
1. To wish or desire: with आङ् prefixed, r. 1st cl. (आशासते) r. 2nd cl. (आशास्ते) To wish well to, to bless.

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

शास् [śās], 2 P. (शास्ति, शशास, अशिषत्, शासिष्यति, शासितुम्, शिष्ट)

To teach, instruct, train (governing two accusatives in this sense); माणवकं धर्म शास्ति Sk.; Bk.6.1; शिष्य- स्ते$हं शाधि मां त्वां प्रपन्नम् Bg.2.7.

To rule, govern; अनन्यशासनामुर्वी शशासैकपुरीमिव R.1.3;1.1;14.85;19.57; Ś.1.25; Bk.3.53.

To order, command, direct, enjoin; इति रामो वृषस्यन्ती वृषस्कन्धः शशास ताम् R.12.34; त्वामागतः शासितुम् Mv.6.2; Ku.6.24; Bk.9.68.

To tell, communicate, inform (with dat.); तस्मिन्नायोधनं वृत्तं लक्ष्मणायाशिषन्महत् Bk.6.27; Ms.11.83.

To advise; स किंसखा साधु न शास्ति यो$धिपम् Ki.1.5.

To decree, enact.

To punish, chastise, correct; तान् शिष्याच्चौरदण्डेन धार्मिकः पृथिवीपतिः Ms.8.29;4.175; V.5.

To tame, subdue; सौमित्रेश्चरणौ न चेत्तदिषुभिः शासिष्यसे दुर्मदः Mv.6.2.

To wish, desire.

शास् [śās], m. A reciter; as in उक्थशास्.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

शास् (See. शंस्) cl.2 P. ( Dha1tup. xxiv , 67 ) शास्ति(Ved. and ep. also शास्तेand शासति, ते; du. शिष्ठःetc. Pa1n2. 6-4 , 34 ; 3. pl. शासतिib. vi , 1 , 6 ; impf. अशात्Br. etc. ; Impv. शाधि, शास्तनRV. ; Pot. शिष्यात्Up. Gr2S3rS. ; pf. शशास, सुः[in RV. also Impv. शशाधिand Subj. शशास्] RV. etc. ; aor. अशिषत्[in RV. also 1. pl. शिषामहिand p. शिषत्] ib. ; fut. शासिताGr. ; शासिष्यति, तेBr. etc. ; inf. शास्तुम्Gr2S3rS. ; शासितुम्MBh. etc. ; ind.p. शासित्वाor शिष्ट्वाib. ; -शिष्यBr. Up. ; -शास्यMBh. etc. ) , to chastise , correct , censure , punish RV. etc. ; to restrain , control , rule , govern (also with राज्यम्or ऐश्वर्यम्) MBh. Ka1v. etc. ; to administer the laws (with धर्मम्, " to -admadminister justice ") MBh. ; to direct , bid , order , command , enjoin , decree (with an inf. or a sentence followed by इति) ib. ; to teach , instruct , inform (with two acc. , or with acc. of pers. and dat. or loc. of thing) RV. etc. ; to confess (a crime) Mn. xi , 82 ; to announce , proclaim Bhat2t2. ; to predict , foretell VarBr2S. ; to blame , reject , disdain (?) RV. x , 32 , 4 ; to praise , commend (= शंस्) Hit. iii , 102 : Pass. शास्यतेor शिष्यते(See. शिष्) , to be chastised or corrected etc. MBh. Ka1v. etc. : Caus. शाशयति( aor. अशशासत्Pa1n2. 7-4 , 2 ) , to recommend Ba1lar. v , 33 : Desid. शिशासिषतिGr. : Intens. शेशिष्यते, शाशास्तिib.

शास् f. command

शास् f. a commander , ruler RV.

शास् strong form of1. शस्.

शास् strong form for 3. शस्(See. उक्थ-शस्).