संविद्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
अमरकोशः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
संविद् स्त्री।
बुद्धिः
समानार्थक:बुद्धि,मनीषा,धिषणा,धी,प्रज्ञा,शेमुषी,मति,प्रेक्षा,उपलब्धि,चित्,संविद्,प्रतिपत्,ज्ञप्ति,चेतना,संज्ञा,आत्मन्,प्रधान,प्रज्ञान
1।5।1।2।4
बुद्धिर्मनीषा धिषणा धीः प्रज्ञा शेमुषी मतिः। प्रेक्षोपलब्धिश्चित्संवित्प्रतिपत्ज्ञप्तिचेतना॥
अवयव : वासना
वैशिष्ट्यवत् : निश्चयः
: धारणावत्बुद्धिः, तर्कः, निश्चयः, मोक्षोपयोगिबुद्धिः, शिल्पादिविषयकबुद्धिः, मोक्षः, शङ्का, अन्यशुभद्वेषबुद्धिः, वितर्कः
पदार्थ-विभागः : , गुणः, बुद्धिः
संविद् स्त्री।
अङ्गीकारः
समानार्थक:संविद्,आगू,प्रतिज्ञान,नियम,आश्रव,संश्रव,अङ्गीकार,अभ्युपगम,प्रतिश्रव,समाधि,अभ्युपपत्ति,अनुग्रह
1।5।5।1।1
संविदागूः प्रतिज्ञानं नियमाश्रयसंश्रयाः। अङ्गीकाराभ्युपगमप्रतिश्रवसमाधयः॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, मानसिकभावः
संविद् स्त्री।
ज्ञानम्
समानार्थक:दृष्टि,संविद्,प्रत्यय,दृश्
3।3।92।2।1
प्राधान्ये राजलिङ्गे च वृषाङ्गे ककुदोऽस्त्रियाम्. स्त्री संविज्ज्ञानसंभाषाक्रियाकाराजिनामसु॥
वैशिष्ट्य : ज्ञानशीलः
: संशयज्ञानम्, अतस्मित्तज्ज्ञानम्, आद्यज्ञानम्, प्रकृतिपुरुषभेदज्ञानम्, इन्द्रियज्ञानम्, प्रमाज्ञानम्, अर्थादिदर्पाज्ञानम्
पदार्थ-विभागः : , गुणः, बुद्धिः
संविद् स्त्री।
क्रियाकारः
समानार्थक:संविद्,सङ्गर
3।3।92।2।1
प्राधान्ये राजलिङ्गे च वृषाङ्गे ककुदोऽस्त्रियाम्. स्त्री संविज्ज्ञानसंभाषाक्रियाकाराजिनामसु॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
संविद् स्त्री।
सम्भाषणम्
समानार्थक:आभाषण,आलाप,संविद्,समय
3।3।92।2।1
प्राधान्ये राजलिङ्गे च वृषाङ्गे ककुदोऽस्त्रियाम्. स्त्री संविज्ज्ञानसंभाषाक्रियाकाराजिनामसु॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, शब्दः
संविद् स्त्री।
युद्धम्
समानार्थक:युद्ध,आयोधन,जन्य,प्रधन,प्रविदारण,मृध,आस्कन्दन,सङ्ख्य,समीक,साम्परायिक,समर,अनीक,रण,कलह,विग्रह,सम्प्रहार,अभिसम्पात,कलि,संस्फोट,संयुग,अभ्यामर्द,समाघात,सङ्ग्राम,अभ्यागम,आहव,समुदाय,संयत्,समिति,आजि,समित्,युध्,आनर्त,संविद्,सम्पराय,सङ्गर,हिलि,द्वन्द्व
3।3।92।2।1
प्राधान्ये राजलिङ्गे च वृषाङ्गे ककुदोऽस्त्रियाम्. स्त्री संविज्ज्ञानसंभाषाक्रियाकाराजिनामसु॥
अवयव : युद्धारम्भे_अन्ते_वा_पानकर्मः,रणव्याकुलता,हस्तिसङ्घः,छलादाक्रमणम्,विजयः,वैरशोधनम्,पलायनम्,पराजयः,निर्जितः,निलीनः,मारणम्
वृत्तिवान् : रथारूढयोद्धा,योद्धा
: बाहुयुद्धम्, दारुणरणम्, पश्वहिपक्षिनाम्युद्धम्
पदार्थ-विभागः : , क्रिया
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
संविद्¦ स्त्री सम् + विद--सम्प॰ क्विप्।
१ ज्ञाने
२ प्रतिपत्तौमेदि॰।
३ सम्भाषायां
४ बुद्धौ
५ क्रियाकरणे
५ युद्धे
६ अ-ङ्गीकारे च अमरः।
७ नामनि
८ आचारो
९ सङ्कते
१० तोषे
११ समाधौ च शब्दच॰।
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
संविद्¦ f. (-वित् or विद्)
1. Intellect, understanding.
2. Promise, assent.
3. Contract, engagement, agreement, covenant.
4. Knowledge.
5. A watch-word, a cry of battle.
6. War, battle.
7. Name, appella- tion.
8. Sign, signal.
9. Institute, prescribed custom or observa- tion.
10. Pleasing, delighting.
11. Sympathy.
12. Conversation.
13. Meditation.
14. Hemp. E. सम् with, together with, विद् to know, &c., aff. क्विप् |
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
संविद् [saṃvid], I. 2 P.
To know, be aware of; संवित्तः सह- युध्वानौ तच्छक्तिं खरदूषणौ Bk.5.37;8.17.
To recognize.
To investigate, examine.
To perceive, feel, experience.
To advise.
To come to an understanding, agree upon.
To think over, meditate. -II. 6 U.
To get, obtain.
To meet together. -Caus.
To make known, inform, announce.
To know, percieve, observe
To cause to know or perceive; समवेद्यन्त च द्विषः Bk.17.63.
संविद् [saṃvid], f.
Knowledge, understanding, intellect; यत्रेमे सदसद्रूपे प्रतिषिद्धे स्वसंविदा Bhāg.1.3.33; असंविदानस्य ममेश संविदाम् Ki.18.42.
Consciousness, perception; त्वत्स्नेहसंविदवलम्बितजीवितानि Māl.6.13.
An agreement, engagement, contract, covenant, promise; स राजलोकः कृतपूर्वसंवित् R.7.31; ततो देवासुराः कृत्वा संविदं कृतसौहृदाः Bhāg.8.6.32; Ms.8.5.
Assent, consent.
An established usage, a prescribed custom; रथस्थाः संविदं कृत्वा सुखां पृष्ट्वा च शर्वरीम् Mb.12.53.2; प्रसादिनो$नु- ज्झितगोत्रसंविदः Śi.12.35.
War, battle, fight.
A war-cry, watch-word.
A name, an appellation.
A sign, signal.
Pleasing, delighting, gratification; अबुधैः कृतमानसंविदः Śi.16.47.
Sympathy, participation.
Meditation.
Conversation; रहसि संविदो या हृदिस्पृशः Bhāg.1.31.1.
Hemp.
Agreement of opinion; स्तुतीरलभमानानां संविदं वेदनिश्चितान् Mb.12.151.6.
Acquaintance, friendship; संविदा देयम् T. Up.1.11.3.
A plan, scheme.
News, tidings. -Comp. -व्यतिक्रमः breach of promise, violation of a contract.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
संविद्/ सं- cl.2 P. A1. -वेत्ति, -वित्ते, (3. pl. -विदते, or -विद्रतेPa1n2. 7-1 , 7 ) , to know together , know thoroughly , know , recognize RV. etc. ; to perceive , feel , taste Sus3r. ; to come to an understanding , agree with , approve( acc. ) MBh. R. : Caus. -वेदयति, to cause to know or perceive Pras3nUp. Page1115,2; to make known , declare MBh. ; to know , perceive Bhat2t2. : Caus. See. सं-वेदित.
संविद्/ सं-विद् f. consciousness , intellect , knowledge , understanding (in phil. = महत्) VS. etc.
संविद्/ सं-विद् f. perception , feeling , sense of( gen. or comp. ) Ra1jat. BhP. Sarvad.
संविद्/ सं-विद् f. a partic. stage of योगto be attained by retention of the breath Ma1rkP.
संविद्/ सं-विद् f. a mutual understanding , agreement , contract , covenant( acc. with कृor Caus. of स्थाor वि-धा, " to make an agreement with " , instr [with and without सह, or gen. ] or " to " [inf. or dat. ] ; with Caus. of लङ्घ्or व्यति-क्रम्, " to break an agreement ") TUp. Mn. MBh. etc.
संविद्/ सं-विद् f. an appointment , rendezvous BhP.
संविद्/ सं-विद् f. a plan , scheme , device Ra1jat.
संविद्/ सं-विद् f. conversation , talk about( comp. ) MBh. Ka1v. etc.
संविद्/ सं-विद् f. news , tidings MBh.
संविद्/ सं-विद् f. prescribed custom , established usage S3is3. xii , 35
संविद्/ सं-विद् f. a name , appellation ib.
संविद्/ सं-विद् f. satisfying(= तोषण) S3is3. xvi , 47 ( Sch. )
संविद्/ सं-विद् f. hemp L.
संविद्/ सं-विद् f. war , battle L.
संविद्/ सं-विद् f. a watch-word , war-cry W.
संविद्/ सं-विद् f. a sign , signal ib.
संविद्/ सं- A1. (See. Pa1n2. 1-3 , 29 ) -विन्दते( p. -विदानSee. ) , to find , obtain , acquire RV. S3Br. BhP. ; to meet with( instr. ) , be joined or united to AV. AitBr. S3Br. : Pass. -विद्यते, to be found or obtained , be there , exist Buddh. : Intens. See. -वेविदानbelow.
संविद्/ सं-विद् f. acquisition , property MaitrS.