संस्कृ
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
Apte[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
संस्कृ [saṃskṛ], 8 U.
To adorn, grace, decorate; ककुभं सम- स्कुरुत माधवनीम् Śi.9.25.
To refine, polish; वाण्येका समलंकरोति पुरुषं या संस्कृता धार्यते Bh.2.19; Śi.14.5.
To consecrate by repeating Mantras; मन्त्रैस्तु संस्कृतानद्या- च्छाश्वतं विधिमास्थितः Ms.5.36.
To purify (a person) by scriptural ceremonies, perform purificatory ceremonies over (a person); संचस्कारोभप्रीत्या मैथिलेयौ यथाविधि R.15.31; Y.2.124.
To cultivate, educate, train; आर्यौपदेशसंस्क्रियमाणमतयः Mu.3.
To make ready, prepare, equip, fit out; जीवां भूयो रघुपतिवृषा स्पर्शतः संस्करोति Mv.6.37; Ms.9.279; Mu.3.
To cook, dress (food).
To purify, cleanse.
To collect, heap together.
To construct, form well or thoroughly.
To accumulate; ये पक्षापरपक्षदोषसहिताः पापानि संस्कुर्वते Mk.9.4 (v. l).
To correct (astronomically).
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
संस्कृ/ सं-स्- (See. सं-कृ; उप-स्-कृand परि-ष्-कृ) P. A1. -स्करोति, -स्कुरुते( impf. सम्-अस्कुर्वतTS. ; pf. सं-चस्कारNir. ; aor. सम्-अस्कृत; Prec. सं-स्क्रियात्, सं-स्कृषीष्ट; fut सं-स्करिष्यतिMBh. ; inf. सं-स्करितुम्DivyA7v. ; ind.p. सं-स्कृत्यS3Br. Pa1n2. 6-1 , 137 ) , to put together , form well , join together , compose RV. etc. ; ( A1. )to accumulate( पापानि, " to add evil to evil ") Mr2icch. ix , 4 ; to prepare , make ready , dress , cook (food) MBh. R. etc. ; to form or arrange according to sacred precept , consecrate , hallow (in various ways ; See. सं-स्कार) Mn. MBh. etc. ; to adorn , embellish , refine , elaborate , make perfect , ( esp. ) form language according to strict rules(See. सं-स्कृत) Sarvad. ; to correct (astronomically) Su1ryas. : Pass. सं-स्क्रियते, to be put together or arranged or prepared or consecrated or refined Mn. MBh. etc. : Caus. संस्कारयति, to cause to (be) put together etc. ; to cause to be consecrated MBh. : Desid. सं-चिष्कीर्षतिVop. : Intens. सं-चेष्क्रीयतेib.