स्रुच्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रुक् [च्] स्त्री, (स्रवति घृतादिकमस्या इति । स्रु श्रुतौ + “चिक्च ।” उणा ० २ । ६२ । इति चिक् ।) यज्ञपात्र- विशेषः । यथा, --

अमरकोशः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रुच् स्त्री।

यज्ञपात्रम्

समानार्थक:ध्रुवा,उपभृत्,जहू,स्रुव,स्रुच्

2।7।25।1।5

ध्रुवोपभृज्जुहूर्ना तु स्रुवो भेदाः स्रुचः स्त्रियः। उपाकृतः पशुरसौ योऽभिमन्त्र्य क्रतौ हतः॥

सम्बन्धि1 : यज्ञः

 : स्रुवादियज्ञपात्राणि

पदार्थ-विभागः : उपकरणम्,गार्हिकोपकरणम्

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रुच्(चा)¦ स्त्री स्रु--क्विप् चिट् च वा टाप्। वटपत्राकृतौ विकङ्कतकाष्ठजे बाहुमात्रे यज्ञपात्रभेदे शब्दच॰।

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रुच् [sruc], f. A sort of wooden ladle, used for pouring clarified butter on sacrifical fire; (usually made of trees like Palāśa or Khadira); ऋत्विजां च्युतविकङ्कतस्रुचाम् R.11.25; Ms.5.117; Y.1.183. -Comp. -जिह्वः N. of Agni. -प्रणालिका the spout of a ladle.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रुच् f. ( nom. स्रुक्; prob. connected with स्रुand स्रुव)a sort of large wooden ladle (used for pouring clarified butter on a sacrificial fire ; and properly made of पलाशor खदिरwood and about as long as an arm , with a receptacle at the end of the size of a hand ; three are enumerated , viz. जुहू, उपभृत्, and ध्रुवा, in which order they are used in sg. du. , and pl. ) RV. etc. etc.

Vedic Index of Names and Subjects

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Sruc denotes a ‘large wooden sacrificial ladle’ (used for pouring clarified butter on the fire) in the Rigveda and later. It is of the length of an arm, with a bowl of the size of a hand and a beaklike spout.

Vedic Rituals Hindi

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रुच् स्त्री.
(एक प्रकार की) करछुल, मा.श्रौ.सू. 1.1.3; द्रष्टव्य - श्रौ.प.नि. 1०.62; 36.3०2; - सम्मार्जन न. स्रुक् को माँजना। स्रुक् - सम्मार्जन