स्वप्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्वप् [svap], 2 P. (स्वपिति, सुप्तः; pass. सुप्यते; desid. सुषुप्सति) (rarely 1 U. स्वपति-ते)

To sleep, fall asleep, go to sleep; असञ्जातकिणस्कन्धः सुखं स्वपिति गौर्गडिः K. P.1; इतः स्वपिति केशवः Bh.2.76.

To recline, repose, lie down, rest.

To be absorbed in; स्वापं वाञ्छसि चेन्निरर्गलसुखे चेतः सखे सुप्यताम् Bv.4.19. -Caus. (स्वापयति-ते) To cause to sleep, rock to sleep. -With अव, नि, प्र, or सम् to sleep, lie down; प्रसुप्तलक्षणः Māl.7; वीज्यते स हि संसुप्तः Ku.2. 42; तत् प्रसुप्तभुजगेन्द्रभीषणं वीक्ष्य दाशरथिंराददे धनुः R.11.44.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्वप् cl.2 P. ( Dha1tup. xxiv , 60 ) स्वपिति(Ved. and ep. also स्वपति, ते; Impv. स्वप्तुAV. ; Pot. स्वपीतMBh. ; pf. सुष्वाप[3. pl. सुषुपुः; p. सुषुप्वस्and सुषुपाण, qq.vv.] RV. etc. ; aor. अस्वाप्सीत्; Prec. सुप्यात्Gr2S. fut. स्वप्ताMBh. ; स्वपिष्यतिAV. ; तेR. ; स्वप्स्यतिBr. etc. ; तेMBh. etc. ; inf. स्वप्तुम्Br. etc. ; ind.p. सुप्त्वाAV. etc. , -स्वापम्RV. ) , to sleep , fall asleep (with वर्ष-शतम्, " to sleep for a hundred years , sleep the eternal sleep ") RV. etc. ; to lie down , recline upon( loc. ) Mn. MBh. etc. ; to be dead MBh. R. ; Pass. सुप्यते( aor. अस्वापि) MBh. Ka1v. etc. ; Caus. स्वापयति, or( mc. ) स्वपयति( aor. असूषुपत्; in RV. also सिष्वपः, सिष्वप्; Pass. स्वाप्यते) , to cause to sleep , lull to rest RV. AV. Pan5cavBr. ; to kill RV. Bhat2t2. : Desid. of Caus. सुष्वापयिषतिGr. : Desid. सुषुप्सति, to wish to sleep Nir. xiv , 4 : Intens. सोषुप्यते, सास्वपीति, सास्वप्ति, सोषुपीति, सोषोप्तिGr. ([ cf. Gk. ? ; Lat. somnus for sop-nus , sopor , sopire ; Slav. su8pati ; Lith. sa4pnas ; Angl.Sax. swefan , " to sleep. "])

स्वप्/ स्व्-अप् mfn. having good water Vop.