द्राविड
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
द्राविडः, त्रि, (द्राविडो देशोऽभिजनोऽस्येति । अण् ।) देशविशेषजातः । (यथा, महाभारते । ८ । १२ । १४ । “सात्यकिश्चेकितानश्च द्राविडैः सेनिकैः सह ॥”) पञ्चद्राविडाः । यथा, द्रविडः १ कर्णाटः २ गुचराटः ३ महाराष्ट्रः ४ तैलङ्गः ५ । यथा, स्कन्दपुराणे । “कार्णाटाश्चैव तैलङ्गा गुज्जरा राष्ट्रवासिनः । आन्ध्राश्च द्राविडाः पञ्च बिन्ध्यदक्षिणवासिनः ॥” संख्याभेदः । वेधमुख्यः । इति मेदिनी । डे, ३० ॥ कर्च्चूरः । इति राजनिर्गण्टः ॥
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
द्राविड¦ त्रि॰ द्रविडोदेशीऽभिजनोऽस्य अण्। पित्रादिक्रमेणद्रविडदेशवासिनि। बहुषु अणो लुक्। द्रविडाः क्वचिदार्षेन लुक्।
“कर्णाटाश्चैव तैलङ्गा गुर्जरा राष्ट्रवासिनः। आन्ध्राश्च द्राविडाः पञ्च विन्ध्यदक्षिणवासिनः” स्कन्दपु॰। [Page3784-a+ 38]
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
द्राविड¦ m. (-डः)
1. A country, properly the coast of Coromandel from Madras to Cape Comorin, or the country in which Tamil is spoken.
2. A native of Dra4vira or Dra4vida.
3. A Brahman of Dra4vira, of rather of the south five Dra4viras being specified, or Dra4vir4a, Karna4ta, Gujra4ta, Maha4rashtra, and Tailanga.
4. A particular number.
5. Zedoary. E. द्रविड, and अण् aff. द्रविडो देशोऽभिजनोऽस्य |
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
द्राविडः [drāviḍḥ], [द्रविडदेशो$भिजनो$स्य-अण्]
A Dravidian, Dravida.
A general name for a Brāhmaṇa of any of the five southern tribes (the पञ्चद्रविड); द्राविड, कर्णाट, गुर्जर, महाराष्ट्र and तैलङ्ग. कर्णाटाश्चैव तैलङ्गा गुर्जरा राष्ट्रवासिनः । आन्ध्राश्च द्राविडा पञ्च विन्ध्यदक्षिणवासिनः ॥ Skanda P.
N. of the five chief Dravidian languages (Tamil, Telugu, Kanarese, Malayalam and Tulu). -डाः (pl.) The Dravida country and its people. -डी Cardamoms.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
द्राविड mf( ई)n. Dravidian , a द्रविडMBh. Ra1jat. etc.
द्राविड m. pl. the -D द्रविडpeople MBh. R. Pur.
द्राविड m. also collect. N. for the above 5 peoples , and of the 5 chief -D द्रविडlanguages , Tamil , Telugu , Kanarese , Malayalam and Tulu
द्राविड m. sg. a patr. fr. द्रविडS3atr.
द्राविड m. N. of a Sch. on the अमर-कोषCol.
द्राविड m. a partic. number L.
द्राविड m. Curcunia Zedoaria or a kindred plant Bhpr.
द्राविड m. small cardamoms Bhpr.
द्राविड See. p. 501 , col. 2.