माधुरी
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
माधुरी, स्त्री, (माधुर + गौरादित्वात् ङीष् ।) मद्यम् । इति भूरिप्रयोगः ॥ माधुर्य्यम् । यथा, “तानि स्पर्शसुखानि ते च तरलाः स्निग्धा दृशोर्विभ्रमा- स्तद्बक्त्राम्बुजसौरभं स च सुधास्यन्दी गिरां वक्रिमा । सा बिम्बाधरमाधुरीति विषयासङ्गेऽपि चेन्मा- नसं तस्यां लग्नसमाधि हन्त विरहव्याधिः कथं वर्द्धते ॥” इति गीतगोविन्दे ३ सर्गेः ॥
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
माधुरी¦ स्त्री मधुरस्य भावः ष्यञ् माधुर्य्यं षित्त्वात् स्त्रीत्वपक्षे ङीष् यलोपः।
१ माधुर्य्ये अधुरत्वे,
“सद्यस्खलन्मा-धुरी धारा” इत्युद्भटः। मधुरा + स्वार्थे अण्।
२ मदिरायाम्
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
माधुरी [mādhurī], 1 Sweetness, sweet or savoury taste; वदने तव यत्र माधुरी सा Bv.2.161; कामालसस्वर्वामाधरमाधुरीमधरयन् वाचां विपाको मम 4.42,37,43; वाङ्माधुरीविरसीकृतकलकण्ठा Dk.; यैर्माकन्दवने मनोज्ञपवने सद्यः स्खलन्माधुरीधाराधोरणिधौतधामनि धराधीशत्वमालम्ब्यते Udb.
Spirituous liquor.
Mead.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
माधुरी f. sweetness , amiableness , loveliness , charm Ka1v.
माधुरी f. mead , wine ib.
माधुरी f. N. of a Comm. on Gi1t.