कपुच्छल
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कपुच्छल¦ न॰ कस्य शिरसः पुच्छमिव लाति--ला--क।
१ केशचूडायाम्।
“अथातस्तृतीये बर्षे चूडाकरणंकपुष्टिका” गोभि॰।
“कपुच्छलाख्या केशचूडातस्याः संस्कारःकपुष्टिका” सं॰ त॰ रघु॰। कस्य जलस्यपुच्छमिव लाति ला--क।
२ स्रुगग्रस्थाने।
“इदमेवकपुच्छलमयं दण्डः द्वे भवतो द्वौ हीमौ--बाह” शत॰त्रा॰
७ ,
४ ,
१ ,
३६ ।
“इदमेव हस्ताग्रं सुष्टिरूपेण कपु-[Page1673-b+ 38] च्छलम् स्रुगग्रस्थानीयम्” मा॰। अत्र सूले कपुच्छ-लमिति मुद्रितपु॰ पाठः भाष्ये तु कपृत्सलमिति पाठःतत्र कस्य जलस्य पृते पूरणाय सलति गच्छतीति व्युत्प-त्तिः। वेदे परोक्षवचनत्वात् पृषो॰ साधुत्वम्।
“इदमेवकपुच्छलमयं दण्डः खाहाकारः” शत॰ ब्रा॰
९ ,
३ ,
१ ,
१० ।
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कपुच्छल¦ n. (-लं) Hair hanging down to the ground. E. क the head, पुच्छ a tail, and ल what resembles.
Apte[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कपुच्छलम् [kapucchalam] कपुष्टिका [kapuṣṭikā], कपुष्टिका 1 The ceremony of tonsure (of a child).
A patch of hair on each side of the head.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कपुच्छल n. a tuft of hair on the hind part of the head (hanging down like a tail) Gobh. ii , 9 , 18
कपुच्छल n. the fore-part of a sacrificial ladle( i.e. the part with which the fluid is skimmed off) S3Br.
Vedic Rituals Hindi[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कपुच्छल न.
शिर के पिछले भाग में स्थित बाल का जूड़ा (गुच्छा), गो.गृ.सू. 2.9.18 (चूडाकरण)।