क्षोणी

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

क्षोणी, स्त्री, (क्षै + बाहुलकात् डोनिः वा ङीप् ।) पृथिवी । इति शब्दरत्ना- वली ॥ अमरटीका च ॥ (यथा, ऋग्वेदे १ । ५४ । १ । “अक्रन्दयो नद्योऽरोरुवद्बना कथा न क्षोणी- भिर्यसा समारत ॥”)

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

क्षोणी f. ( nom. sg. also णीस्nom. pl. णीस्, once णयस्RV. x , 22 , 9 )a multitude of men , people (as opposed to the chief) RV.

क्षोणी f. the earth R. i , 42 , 23 BhP. v , 18 , 28 and viii , 6 , 2

क्षोणी f. Ved. nom. du. " the two sets of people " i.e. the inhabitants of heaven and earth [" heaven and earth " Naigh. iii , 30 ] RV. ii , 16 , 3 ; viii , 7 , 22 ; 52 , 10 ; 99 , 6.

क्षोणी (f. of णSee. )

Vedic Index of Names and Subjects

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Kṣoṇī.--This word, when used in the plural, denotes, according to the St. Petersburg Dictionary and Ludwig, in several passages of the Rigveda, the free retainers of the king. Geldner at one time thought it referred to the wives of the king, pointing to polygamy; but later he concluded that it means certain divine wives.