निष्क्रिय
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निष्क्रियम्, क्ली, (निर्गता क्रिया यस्य ।) ब्रह्म । यथा, वेदान्तसूत्रभाष्यम् । “निष्क्रियं निर्गुणं शान्तं निरपेक्षं निरञ्जनम् ॥” क्रियाशून्ये, त्रि । यथाह कश्चित् । “बन्धनानि यदि सन्ति बहूनि प्रेमरज्जुकृतबन्धनमन्यत् । दारुभेदनिपुणोऽपि षडङ्घ्रि- र्निष्क्रियो भवति पङ्कजबद्धः ॥”
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निष्क्रिय¦ त्रि॰ निर्गता क्रिया यस्य प्रा॰ ब॰ षत्वम्। क्रि-यादिव्यापारशून्ये
“निष्कलं निष्क्रियं शान्तं निरबद्यंनिरञ्जनम्” श्रुतिः
“निष्क्रियस्य तदसम्भवात्” सा॰ सू॰
“अथ द्रव्याश्रिता ज्ञेया निर्गुणा निष्क्रिया गुणाः” भाषा॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निष्क्रिय¦ mfn. (-यः-या-यं)
1. Abstaining from ceremonial rites.
2. Idle, unoccupied. n. (-यं) BRAMHA4 or the Supreme Spirit. E. निर neg. क्रिया act.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निष्क्रिय/ निष्--क्रिय mfn. = -कर्नन्Up. MBh. etc.
निष्क्रिय/ निष्--क्रिय n. " the actionless One " , the Supreme Spirit W.
Purana index
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
--a class of ascetics. भा. III. १२. ४३.