विकट
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विकटः, पुं, (विकटति पूयरक्तादिकं वर्षतीति । वि + कट + पदाद्यच् ।) विस्फोटकः । इति शब्दरत्नावली ॥ साकुरुण्डवृक्षः । इति राज- निर्घण्टः ॥ (धृतराष्ट्रस्य पुत्त्रविशेषः । यथा, महाभारते । १ । ६७ । ९६ । “दुर्म्मदो दुष्प्रहर्षश्च विवित्सुर्विकटः समः ॥”)
विकटः, त्रि, (वि + “संप्रोदश्च कटच् ।” ५ । २ । २९ । इति कटच् ।) विशालः । (यथा, माघे । १० । ४२ । “उत्तरीयविनयात्त्रपमाणा रुन्धती किल तदीक्षणमार्गम् । आवरिष्ट विकटेन विवोढु- र्वक्षसैव कुचमण्डलमन्या ॥”) विकरालः । इति मेदिनी । टे, ॥ सुन्दरः । इति विश्वः ॥ दन्तुरः । इति धरणिः ॥ (यथा, मार्क- ण्डेये । ४३ । २० । “करालैर्विकटैः कृष्णैः पुरुषैरुद्यतायुधैः । पाषाणैस्ताडितः स्वप्ने सद्यो मृत्युं लभेन्नरः ॥”) विकृतः । इति त्रिकाण्डशेषः ॥
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विकट¦ पु॰ वि + कट--अच्।
१ विस्फोटके शब्दरत्ना॰
२ साक-रुण्{??}क्षे च राजनि॰। वि + कटच्।
३ विशाले त्रि॰ मेदि॰।
४ विकृत त्रि॰ त्रिका॰
५ सुन्दरे त्रि॰ विश्वः
६ दन्तुरे त्रि॰[Page4890-a+ 38] घरणिकोषः
७ मायादेव्यां स्त्री त्रिकाण्डशेषः।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विकट¦ mfn. (-टः-टा-टं)
1. Large, great, broad.
2. For midable, frightful, hideous, horrible.
3. Large-toothed.
4. Beautiful, pleasing.
5. Changed in form or appearance.
6. Obscure, obsolete. n. (-टं) A boil, a tumour. f. (-टा) A female divinity peculiar to the Baud'dhas. E. वि implying separation or expansion, कट् to go or be, aff. अच्, or with कटच् aff.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विकट [vikaṭa], a.
Hideous, ugly.
(a) Formidable, frightful, horrible, dreadful; पृथुललाटतटघटितविकटभ्रूकुटिना Ve.1; विधुमिव विकटविधुन्तुददन्तदलनगलितामृतधारम् Gīt.4. (b) Fierce, savage.
Great, large, broad, spacious, wide; जृम्भाविटम्बि विकटोदरमस्तु चापम् U.4.3; आवरिष्ट विकटेन विवोढुर्वक्षसैव कुचमण्डलमन्या Śi.1.42;13.1; Māl.7.
Proud, haughty; विकटं परिक्रामति U.6; Mv.6.32.
Beautiful; Mk.2; किन्नरीविकटगीतिझङ्कृतिः N.18.19; cf. 'विकटः सुन्दरे प्रोक्तो विशालविकरालयोः' Viśwakośa.
Frowning.
Obscure.
Changed in appearance.
Large-toothed. -टः N. of Gaṇeśa; लम्बोदरश्च विकटो विघ्ननाशो विनायकः Gaṇeśa S.
टम् A boil, tumour.
Sandal.
White arsenic.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विकट/ वि--कट mfn. (for 2. See. s.v. ) having no mat , without a mat MW.
विकट/ वि-कट mf( आor ई)n. (prob. Prakrit for वि-कृतSee. उत्-, प्र-क्etc. ; for 1. वि-कटSee. p. 949 , col. 3) having an unusual size or aspect , horrible , dreadful , monstrous , huge , large , great RV. etc. (693797 अम्ind. terribly)
विकट/ वि-कट mf( आor ई)n. unusually handsome R. Chandom.
विकट/ वि-कट mf( आor ई)n. large-toothed L.
विकट/ वि-कट mf( आor ई)n. knitted (as brows) , frowning Prab.
विकट/ वि-कट mf( आor ई)n. obscure , obsolete W.
विकट/ वि-कट m. a kind of plant or fruit L.
विकट/ वि-कट m. N. of a son of धृत-राष्ट्रMBh.
विकट/ वि-कट m. of one of the attendants of स्कन्दib.
विकट/ वि-कट m. of a राक्षसL.
विकट/ वि-कट m. of a mythical person Katha1s.
विकट/ वि-कट m. of a goose ib. Pan5cat.
विकट/ वि-कट m. N. of the mother of गौतमबुद्धL.
विकट/ वि-कट m. of a female divinity peculiar to Buddhists W.
विकट/ वि-कट m. of a राक्षसीR.
विकट/ वि-कट n. (only L. )white arsenic
विकट/ वि-कट n. sandal
विकट/ वि-कट n. a peculiar attitude in sitting , a boil , tumour
Purana index
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
(I)--a वानर chief. Br. III. 7. २३२ and २३८.
(II)--a commander of भण्ड. Br. IV. २१. ७८.
Purana Encyclopedia
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
VIKAṬA I : A brother of Prahasta. (See under Akampana).
_______________________________
*4th word in right half of page 854 (+offset) in original book.
VIKAṬA II : A character in the story of Pañcatantra. (See under Pañcatantra).
_______________________________
*5th word in right half of page 854 (+offset) in original book.
VIKAṬA III : (VIKAṬĀNANA). One of the hundred sons of Dhṛtarāṣṭra. In the Bhārata-battle, fourteen sons of Dhṛtarāṣṭra joined together and wounded Bhīmasena. Vikaṭa was one of them. This Vikaṭa was killed by Bhīmasena. (Mahābhārata, Karṇa Parva, Chapter 51).
_______________________________
*6th word in right half of page 854 (+offset) in original book.