कर्कारु
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्कारुः, पुं, (कर्कं हास्यवत् शौक्ल्यं ऋच्छति प्राप्नो- तीति । कर्क + ऋ + बाहुलकात् उण् ।) कुष्माण्डः । इत्यमरः । २ । ४ । १५५ ॥ (अस्य पर्य्यायो गुणाश्च यथा, -- “कुष्माण्डी तु भृशं लघ्वी कर्कारुरपि कीर्त्तिता । कर्कारुर्ग्राहिणी शीता रक्तपित्तहरा गुरुः ॥ पक्वा तिक्ताग्निजननी सक्षारा कफवातनुत्” ॥ इति भावप्रकाशस्य पूर्ब्बखण्डे १ मे भागे ॥ एर्व्वारु- योगेनास्य गुणभेदोऽपि दृश्यते । तथाच सुश्रुते सूत्रस्थाने ४६ अध्याये । “एर्व्वारुकं सकर्कारु सम्पक्वं कफवातकृत् । सक्षारं मधुरं रुच्यं दीपनं नातिपित्तलम्” ॥)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्कारु पुं।
कूष्माण्डकः
समानार्थक:कूष्माण्डक,कर्कारु
2।4।155।2।2
सुषवी चाथ कुलकं पतोलस्तिक्तकः पटुः। कूष्माण्डकस्तु कर्कारुरुर्वारुः कर्कटी स्त्रियौ॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलसजीवः, लता
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्कारु¦ पु॰ कर्कं हासं श्वेततामृच्छति ऋ--उण।
१ कुष्माण्डे। (पाडकुमडा)। अमरः तस्य पक्वे फले श्वेततायुक्तत्वात्तथात्वम्। अस्य स्त्रीत्वमपि
“ककीरुर्ग्राहिणी शीत र-क्तपित्तहरा गुरुः। पक्वा तिक्ताग्निजननी मक्षारा कफ-वातनुत्” इति भावप्र॰ उक्तेः।
३ एर्वारुकर्कारुकुष्माण्ड-प्रभृतीनां तैलानि मधुराणि” सुश्रु॰ तयोर्भेदनिर्दे-शात् विशेषकुष्माण्ड एव एर्कारुरिति बोध्यम।
“एर्वारुकंसकर्कारु पक्वं स्यात् कफवातकृत्। सक्षारं मधरं रुच्यंदीपनं नातिपित्तलम्। सक्षारं मधुरञ्चैव शीर्णवृन्तं कफा-पहम्। भेदनं दीपनं हृद्यमानाहाष्ठीलनुल्लघुः वपुः”। इति कर्कारोः
“पित्तघ्नं तेषु कुष्माण्डम् बालं मध्यं कफा-वहम्। पक्वं लघूष्णं क्षारं च दीपनं वस्तिशोधनम्”। इति कुष्माण्डस्य च भेदेन गुणभेदोक्तेस्तयोर्भेदः
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्कारु¦ m. (-रुः) A pumpkin gourd, (Cucurbita pepo.) E. कक white, ऋ to go, or to be, ऊण् affix; also कर्कारू।
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्कारु m. Beninkasa Cerifera (a species of gourd) Sus3r.
कर्कारु n. the fruit of this plant L.