कर्षक
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्षकः, त्रि, (कर्षति भूमिमिति । कृष् + ण्वुल् ।) कृषिजीवी । कृषाण् इति भाषा ॥ (“सुखमापतितं सेवेत् दुःखमापतितं सहेत् । कालप्राप्तमुपासीत शस्यानामिव कर्षकः” ॥ इति महाभारते । ३ । २५८ । १५ ॥) तत्पर्य्यायः । क्षेत्राजीवः २ कृषिकः ३ कृषीबलः ४ । इत्यमरः । २ । ९६ ॥ कार्षकः ५ । इति तट्टीका ॥ आकर्षणकर्त्ता च ॥
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्षक पुं।
कृषीवलः
समानार्थक:क्षेत्राजीव,कर्षक,कृषक,कृषीवल,कीनाश
2।9।6।1।2
क्षेत्राजीवः कर्षकश्च कृषिकश्च कृषीवलः। क्षेत्रं व्रैहेयशालेयं व्रीहिशाल्युद्भवो हि यत्.।
सेवक : क्षेत्रम्
वृत्ति : कर्षणम्
: शाकक्षेत्रादिकः
पदार्थ-विभागः : वृत्तिः, द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्षक¦ त्रि॰ कृष--विलेखने।
१ क्षेत्रकर्षंणकारके (कृषाण)
“कच्चिन्न वीजं भक्तञ्च कर्षकस्यावसीदति” भा॰ स॰
५ अ॰
“पश्यैनं कर्षकं क्षुद्रं दुर्वलं मम पुत्रकम्। प्रतोदे-[Page1775-b+ 38] नाभिनिघ्नन्तं लाङ्गलेन च पीडिनम्” भा॰
९ अ॰सुरभेर्वाक्यम्
“कालप्राप्तमुपासीत शस्यानामिव कर्षकम्” भा॰ व॰
२५
८ अ॰।
“त्वं समीरण इव प्रतीक्षितः
“कर्षकेण वलजां पुपूषता” माघः
२ लेखके
३ आकर्षके च।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्षक¦ mfn. (-कः-का-कं)
1. A cultivator of the soil, one who lives by til- lage.
2. What draws or drags.
3. Attractive, what attracts. E. कृष् to plough, बुन् aff.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्षक [karṣaka], a. [कृष्-ण्वुल्] Who or what draws, attracts &c. -कः A cultivator, husbandman; Y.2.265. त्वं समीरण इव प्रतीक्षितः कर्षकेण वलजान्पुपूषता Śi.14.7.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कर्षक mfn. pulling to and fro , dragging , tormenting , vexing AgP.
कर्षक mfn. ploughing , one who ploughs or lives by tillage , a husbandman Gaut. MBh. Ya1jn5. etc.