क्षिप्त
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्षिप्तः, त्रि, (क्षिप् + कर्म्मणि क्तः ।) निक्षेपकृतवस्तु । त्यक्तः । तत्पर्य्यायः । नुत्तः २ नुन्नः ३ अस्तः ४ निष्ठुतः ५ विद्धः ६ ईरितः ७ । इत्यमरः । ३ । १ । ८७ ॥ (उद्गीर्णः । यथा, माघे । ३ । ७३ । “क्षिप्ता इवेन्दोः स रुचोधिवेलं मुक्तावलीराकलयाञ्चकार” ॥ कर्त्तरि क्तः । पतितः । यथा, माघे १० । ७७ । “क्षिप्तमायतमदर्शयदुर्व्यां काञ्चिदामजघनस्य महत्वम्” ॥ “रतेषु उर्व्यां क्षिप्तं पतितम्” । इति मल्लिनाथः ॥ हतः । यथा, माधे २ । ५३ । “केशरी निष्ठुरक्षिप्तमृगयूथो मृगाधिपः” ॥ अवज्ञातः । यथा, भागवते । २ । १८ । ४८ । “तिरस्कृता विप्रलब्धाः शप्ताः क्षिप्ता हता अपि” ॥ विस्रस्तः । यथा, मार्कण्डेये । ८८ । १९ । “नारसिंही नृसिंहस्य विभ्रती सदृशं वपुः । प्राप्ता तत्र सटाक्षेपक्षिप्तनक्षत्रसंहतिः” ॥) वायुग्रस्तः । क्षेपा इति भाषा । इति लोक- प्रसिद्धः ॥
अमरकोशः[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्षिप्त वि।
प्रेरितः
समानार्थक:नुत्त,नुन्न,अस्त,निष्ठ्यूत,आविद्ध,क्षिप्त,ईरित
3।1।87।2।6
वेल्लितप्रेङ्खिताधूतचलिताकम्पिता धुते। नुत्तनुन्नास्तनिष्ठ्यूताविद्धक्षिप्तेरिताः समाः॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्षिप्त¦ त्रि॰ क्षिप--क्त।
१ प्रेरिते,
२ त्यक्ते,
३ विकीर्णे
४ अवज्ञाते,
५ रागद्वेषादिवशाद्विषयासक्ते चित्ते,
६ बायुरोगग्रस्ते च।
७ निहिते निधानरूपेण स्थापिते
“क्षिप्तः समीरैः सरितांपुरः पतत्”
“केशरी निष्टुरक्षिप्तमृगयूथो मृगाधिपः” माघः
“तिरस्कृता विप्रलब्धाः शप्नाः क्षिप्ता हता अपि” भाग॰
२ ।
१८ ।
४८ ।
“क्षिप्ता अवज्ञाताः” श्रीधरः।
“आलस्यंक्षिप्तचित्तताम” भा॰ स॰
५ अ॰।
“कृतस्य भेषजमथोक्षिप्तस्य भेषजीम्” अथ॰
६ ।
१०
९ ।
३ ।
८ रात्रौ स्त्री हला॰
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्षिप्त¦ mfn. (-प्तः-प्ता-प्तं)
1. Thrown, cast.
2. Sent, despatched
3. Dismissed. f. (-प्ता) Night; also क्षिपा and क्षपा E. क्षिप् to throw, &c. affix क्त।
Apte[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्षिप्त [kṣipta], p. p. [क्षिप्-क्त]
Thrown, scattered, hurled, cast; क्षिप्ता जूर्णिर्न वक्षति Rv.1.129.8.
Abandoned.
Disregarded, neglected, disrespected.
Placed.
Distracted, mad (see क्षिप्). -प्ता Night. -प्तम् A wound caused by shooting; अथो क्षिप्तस्य भेषजीम् Av.6. 19.3. -Comp. -उत्तरम् unanswerable speech. -कुक्करः a mad dog. -चित्त a. distracted in mind, absent-minded.-देह a. prostrating the body, lying down. -योनि a. of despicable descent (not fit to act as ऋत्विज्).
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्षिप्त mfn. thrown , cast , sent , despatched , dismissed RV. i , 129 , 8 MBh. etc.
क्षिप्त mfn. reviled , despicable (on account of instr. or -तस्) Pa1n2. 5-4 , 46 Ka1s3.
क्षिप्त n. a wound caused by shooting or throwing AV. vi , 109 , 3
क्षिप्त n. " scattered " , distraction or absence of mind Sarvad.
Vedic Index of Names and Subjects[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Kṣipta, ‘a wound’ (caused by shooting), or ‘bruise’ (caused by throwing), is mentioned in the Atharvaveda,[१] together with a remedy for it, the Pippalī.
- ↑ vi. 109, 1. 3. Cf. Zimmer, Altindisches Leben, 389.