अजमोदा
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजमोदा, स्त्री, (अजानां खाद्यतया मोदो हर्षो यस्याः सा अजानां मोदो गन्ध इव गन्धो यस्याः सा) यवानिका । तत्पर्य्यायः । उग्रगन्धा २ ब्रह्म- दर्भा ३ यवानिका ४ ॥ इत्यमरः । यमानी द्विविधा । एका क्षेत्रयमानी सा अजमोदेत्येव ख्याता । अपरा यमानीत्येव ख्याता । अविशेषात् द्वयो- रपीति सुभूतिः ॥ केचित्तु अजमोदादिद्वयं वन- यमान्यां । ब्रह्मदर्भादिद्वयं यमान्यामित्याहुः उग्रगन्धाजमोदाख्या स्मृतक्षेत्रयमानिकेति । य- मानी दीपको दीप्यो भूतिकश्च यमानिकेति च रत्नमाला ॥ इति भरतः ॥ * ॥ वैद्यके तु वन- यमानी इति ख्याता । तत्पर्य्यायः । खराह्वा २ वस्तमोदा ३ मर्कटी ४ मोदा ५ गन्धदला ६ हस्तिकारवी ७ गन्धपत्रिका ८ मायूरी ९ शि- खिमोदा १० मोदाढ्या ११ वह्निदीपिका १२ ब्रह्मकोशी १३ विशाली १४ हयगन्धा १५ उग्र- गन्धिका १६ मोदिनी १७ फलमुख्या १८ वि- शल्या १९ । अस्या गुणाः । कटुत्वं । उष्णत्वं । रूक्षत्वं । रुचिकारित्वं । कफवायुशूलाध्मानारुचि- जठरामयनाशित्वञ्च । इति राजनिर्घण्टः ॥ य- मानी । यथा, -- “अजमोदा खराश्वा च मयूरो दीप्यकस्तथा । तथा ब्रह्मकुशा प्रोक्ता कारवी लोचमस्तकः ॥ अजमोदा कदुस्तीक्ष्णा दीपनी कफवातनुत् । उष्णा विदाहिनी हृद्या वृष्या बलकरी लघुः ॥ नेत्रामयकृमिच्छर्द्दिहिध्मवस्तिरुजो हरेत्” ॥ * ॥ अथ खुरासानीयवानीनामगुणाः । “पारसीययवानी तु यवानीसदृशी गुणैः । विशेषात्पाचनी रूक्षा ग्राहिणी मादिनी गुरुः” ॥ इति भावप्रकाशः ॥
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजमोदा स्त्री।
अजमोदा
समानार्थक:अजमोदा,उग्रगन्धा,ब्रह्मदर्भा,यवानिका
2।4।145।1।1
अजमोदा तूग्रगन्धा ब्रह्मदर्भा यवानिका। मूले पुष्करकाश्मीरपद्मपत्राणि पौष्करे॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलसजीवः, ओषधिः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजमोदा¦ स्त्री अजस्य मोद इव मोदो गन्धो यस्याः अजंमोदयति आनन्दयति मोदि--अण् वा। अजगन्धवत्यां,वनयमान्याम् यमानीमात्रे च।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजमोदा¦ f. (-दा)
1. Common carroway, (Carum carui.)
2. A kind of lovage, (Ligusticum ajwaen, Rox.)
3. A sort of parsley, (Apium involucratum;) this latter application is the one used in the dialects. E. अज a goat, and मोद what pleases, from मुद।
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजमोदा/ अज--मोदा f. " goat's delight " , N. of various plants , common Carroway , the species called Ajwaen (Ligusticum Ajwaen) , a species of Parsley , Apium Involucratum.