आनन्दः
संस्कृतम्
[सम्पाद्यताम्]- आनन्दः, हर्षः, उत्सवः, प्रमोदः, उल्लासः, आह्लाद, उत्साहः।
| एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् | |
|---|---|---|---|
| प्रथमा विभक्तिः | आनन्दः | आनन्दौ | आनन्दाः |
| सम्बोधनप्रथमा | आनन्द | आनन्दौ | आनन्दाः |
| द्वितीया विभक्तिः | आनन्दम् | आनन्दौ | आनन्दान् |
| तृतीया विभक्तिः | आनन्देन | आनन्दाभ्याम् | आनन्दैः |
| चतुर्थी विभक्तिः | आनन्दाय | आनन्दाभ्याम् | आनन्देभ्यः |
| पञ्चमी विभक्तिः | आनन्दात् | आनन्दाभ्याम् | आनन्देभ्यः |
| षष्ठी विभक्तिः | आनन्दस्य | आनन्दयोः | आनन्दानाम् |
| सप्तमी विभक्तिः | आनन्दे | आनन्दयोः | आनन्देषु |
नाम
[सम्पाद्यताम्]- आनन्दं नाम सुखं, उत्साहम्।
अनुवादाः
[सम्पाद्यताम्]- आङ्ग्लम्-Joy
- मलयालम्-[[]] [[]]
- हिन्दि-सुख
- बङ्गाळि-[[]]() ()
- फ़्रॆन्च्-[[ ]] (fr)
- रूसीय्-[[]] (ru) ()
- जेर्मन्-[[]]
- स्पानिष्-[[]] (es)
- तेलुगु-ఆనందము (ఉత్సాహము)
- तमिल्- [[]]
- पोलिष्- [[]] (pl)
- कन्नड- ಮಜಾ (ಉತ್ಸವ)
उदाहरणानि
[सम्पाद्यताम्]- अहं आनन्दः अस्मि।
- बालबालिकः उत्साहं क्रीड करोति।
- भास्करः आचार्या स्वर्णपदकं आगतवान्। एषः बहू आनन्दः।
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आनन्दः, पुं, (आङ् + नन्द + घञ्) आह्लादः । तत् पर्य्यापः । आबन्दथुः २ शर्म्म ३ शातं ४ सुखं ५ सुत् ६ प्रीतिः ७ प्रमोदः ८ हर्षः ९ प्रमदः १० आमोदः ११ समदः १२ । इत्यमरः ॥ (यथा, उत्तरचरिते । “यत्रानन्दाश्च मोदाश्च यत्र स्निग्धाश्च सम्पदः” । मनुः । “आनन्दं ब्रह्मणो विद्वान् न बिभेति कुतश्चन” ।) वासुदेवस्य बलविशेषः । इति हेमचन्द्रः ॥
आनन्दः, त्रि, (आनन्द + अर्श आदित्वात् अच् ।) आनन्दविशिष्टः । हर्षयुक्तः । सुखी । इत्यमरटीका ॥ (“गुणे शुक्लादयः पुंसि गुणिलिङ्गास्तु तद्वति” । इत्यमरोक्तेः अत्र गुणिलिङ्गः ।)
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आनन्दः [ānandḥ], [आनन्द्-घञ्]
Happiness, joy, delight, pleasure; आनन्दं ब्रह्मणो विद्वान्न बिभेति कदाचन T. Up. supreme bliss of felicity; आनन्द एवास्य विज्ञानमात्मानन्दात्मनो हैवं सर्वे देवाः Śat. Br.
God, Supreme Spirit (ब्रह्मन्) (said to be n. also in this sense; cf. विज्ञानमानन्दं ब्रह्म Bṛi. Up.3.9.28.).
N. of the forty-eighth year of the cycle of Jupiter.
N. of Śiva.
N. of Viṣṇu.
N. of Balarāma (according to Jaina doctrines).
N. of a cousin and follower and favourite disciple of Buddha Śākyamuni, compiler of the Sūtras.
A variety of the Daṇḍaka metre. -दा, -दी N. of two plants (Mar. भाङ्ग, रानमोगरी).
दम् Wine, liquor.
A kind of house. -Comp. -अर्णवः the delight of Brahman.-काननम्, -वनम् N. of Kāśi. -गिरिः, -ज्ञानः, -ज्ञानगिरिः N of a celebrated annotator on Śaṅkarāchārya. -ज a. caused by joy (as tears). -तीर्थः N. of Madhva, the founder of a Vaiśṇava school of philosophy. -द, -कर a. exhilarating, delighting. -करः The moon; दधार सर्वात्मकमात्मभूतं काष्ठा यथानन्दकरं मनस्तः Bhāg. 1.2.18. -दत्तः [आनन्दो दत्तो येन] the membrum virile.-पटः [आनन्दजनको पटः] a bridal garment. -पूर्ण a. delighted supremely, full of bliss. (-र्णः) the Supreme Spirit. -प्रभवः semen. -भैरव a. causing both joy and fear. (-वः) N. of Śiva. -लहरिः, -री f. 'wave of enjoyment', title of a small hymn by Śaṅkarāchārya addressed to Pārvatī.