करीष
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
करीषः, पुं, क्ली, (कीर्य्यते विक्षिप्यते इति । “कॄतॄ- भ्यामीषन्” । उणां ४ । २६ । इति कॄ + ईषन् ।) शुष्कगोमयम् । इत्यमरः । २ । ९ । ५१ ॥ घू~टे इति भाषा । तत्पर्य्यायः । गोग्रन्थिः २ छगणः ३ । इति हेमचन्द्रः ॥ (यथा, रामायणे । २ । १०० । ७ । “ददर्श च वने तस्मिन् महतः सञ्चयान् कृतान् । मृगाणां महिषीणाञ्च करीषैः शीतकारणात्” ॥)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
करीष पुं-नपुं।
शुष्कगोमयम्
समानार्थक:करीष
2।9।51।1।1
तत्तु शुष्कं करीषोऽस्त्री दुग्धं क्षीरं पयस्समम्. पयस्यमाज्यदध्यादि द्रप्स्यं दधि घनेतरत्.।
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, अचलनिर्जीववस्तु
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
करीष¦ पुं न॰। कॄ--ईषन्।
१ शुष्कगोमये (घुटिया।
“करीषमिष्टकाङ्गारान् शर्करा वालुकास्तथा” मनुः।
२ पशुपुरीप-मात्रे च
“उच्छुष्कमृगपुरीषपांशुला” कादम्ब॰। करी-षाग्निः (घुटेर आगुन)।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
करीष¦ mn. (-षः-षं) Dry cowdung. E. कॄ to throw, send, &c. and ईषन् Unadi aff.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
करीषः [karīṣḥ] षम् [ṣam], षम् [कॄ-ईषन् Uṇ.4.26] Dry cow-dung; Ms.8.25. -Comp. -अग्नि fire of dry cow-dung.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
करीष mn. (1. कॄUn2. iv , 26 ), rubbish , refuse
करीष mn. dung , dry cow-dung S3Br. ii Mn. viii , 250 R. etc.
करीष mn. N. of a mountain.
Vedic Index of Names and Subjects
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Karīṣa denotes ‘dry cow dung’ in the Śatapatha Brāhmaṇa,[१] The Atharvaveda[२] shows that the value of the natural manure of animals in the fields was appreciated.
Vedic Rituals Hindi
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
करीष पु.
शुष्क गोमय, गाय का सूखा गोबर, श.ब्रा. 2.1.4.7।