छगल
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
छगलम्, क्ली, (छ्यति छिनत्ति छायते वा । छो + छेदने + “छो गुग् ह्नस्वश्च ।” उणां । १ । ११३ । इति कलच् प्रत्ययः धातोर्गुगागमो ह्नस्वश्च ।) नीलवस्त्रम् । इति मेदिनी । ले, १ ॥
छगलः, पुं स्त्री, (छायते छिद्यते देवोपहाराय इति । छो + कलच् गुगागमो ह्रस्वश्च ।) छागः । इति मेदिनी । ले, ९१ ॥ (यथा, सुश्रुते । १ । ४६ । “नाति शीतो गुरुः स्त्रिग्धो मन्दपित्तकफः स्मृतः । छगलस्त्वनभिष्यन्दी तेषां पीनसनाशनः ॥”)
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
छगल¦ पुंस्त्री छो--कलच् गुक् हस्वश्च।
१ छागे स्त्रियां जा-तित्वात् ङीष्।
२ नीलवस्त्रे न॰।
३ वृद्धदारकवृक्षे पु॰हेमच॰।
४ छगलप्रधानदेशे पु॰ सोऽभिजनोऽस्य तक्ष-शिला॰ अञ्।
५ तद्देशवासिनि त्रि॰।
६ मुनिपत्नीभेदेस्त्री छागली
७ ऋषिभेदे पु॰। ततो बाह्वा॰ अपत्येइञ्। छागलि तदपत्ये पुंस्त्री। आत्रेये तु अण्। छागल आत्रेये छागलापत्ये। तद्भिन्ने छागल्या अपत्येच ढक्। छागलेय ऋषिभेदे सच स्मृतिकर्त्ता।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
छगल¦ m. (-लः) A goat. f. (-ला-ली) A she goat.
2. A kind of convolvulus (C. aegenteus,) or more probably (C. pes-capræ;) see ऋक्षगन्धा। n. (-लं) Blue cloth or garment. E. छो to cut or tear, Unadi affixes कलच् and गुक्, or ग substituted for क, ह्रस्वश्च |
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
छगलः [chagalḥ], 1 A goat.
N. of the sage Atri.
N. of a country. -ला, -ली A she-goat. -लम् A blue cloth. -Comp. -अन्त्रिका, -अन्त्रिः a wolf.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
छगल m. id. TS. v , 6 , 22 , 1 Sus3r.
छगल m. ( Pa1n2. 4-1 , 117 ) N. of a मुनिVa1yuP. i , 23 , 198
छगल m. of a locality g. तक्षशिला-दि
छगल m. pl. N. of a family Pravar. iii , i
छगल n. blue cloth L.
छगल n. a she-goat Car. i , 3 , 21 (575367 -पयस्n. )
छगल etc. See. छग.
Purana index
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
(I)--(Chagalas); one of the sixteen classes of पिशाचस्. Br. III. 7. ३७६.
(II)--a son of मुन्दीशर अवतार् of the Lord. वा. २३. २११.
Vedic Rituals Hindi
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
छगल पु.
जवान बकरा (अज), श्रौ.को. (सं.) II.53०।