वेश्य

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

वेश्यम्, क्ली, (वेशे भवम् । वेश + “दिगादित्वात् यत् ।” ४ । ३ । ५४ । इति यत् । यद्वा, वेश्यायै हितम् । वेश्या + यत् ।) वेश्यालयः । इति मेदिनी ॥ (प्रवेशार्हे, त्रि । यथा, ऋग्वेदे । ४ । २६ । ३ । “शततमं वेश्यं सर्व्वताता दिवोदासमतिथिग्वं यदावम् ॥” “वेश्यं दिवोदासनाम्ने प्रवेशार्हम् ।” इति तद्भाष्ये सायणः ॥)

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

वेश्य¦ न॰ विश--ण्यत् वेशाय हितं वा यत्।

१ वेश्यालये मेदि॰

२ पाठायाम् (आकनादि)

३ वारयोषिति च स्त्री अमरः।
“पतिव्रता चैकपत्नी द्वितीये कुलटा स्मृता। तृतीयेवृषली ज्ञेया चतुर्थे पुंश्चली स्मृता। वेश्या च पञ्चमेषष्ठे जुङ्गी च सप्तमेऽष्टमे। तत ऊर्द्ध्वं महावेश्या सा-ऽस्पृश्या सर्वजातिषु। यो द्विजः कुलटां गच्छे वृषलींपुंश्चलीमपि। जुङ्गीं वेश्यां महावेश्यामवटोदं प्र-याति सः। शताव्दं कुलटागामी धृष्टागामी चतुर्यु{??}म्। षड्गुणं पु श्चलीगामी वेश्यागामी गुणाष्टकम्। जुङ्गीगामो दशगुणं बसेत्तत्र न संशयः। महावेश्यागामुकश्च ततः शतगुणं वसेत्। तदेव सर्वगामो चेत्येव-माह पितामहः। तत्रैव यातनां भुङ्क्ते यमदूतेन ता-डिः त तित्तिरिः कुलटागामी धृष्टागामी च वायसः। काकिलः पुं श्चसीगामो वेश्यानामी वृकस्तथा। जुङ्गीगाना शूकरश्च सप्तजन्मस भारते। महावेश्यामामु-{??} जायते शाल्मलिस्त्ररुः” ब्रह्मवै॰ प्र॰ ख॰

२८ अ{??}[Page4970-b+ 38]

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

वेश्यम् [vēśyam], [विश्-ण्यत् वेशाय हितं वा यत्]

The habitation of harlots.

Ved. Abode, residence. -Comp. -कामिनी, -स्त्री a prostitute, harlot.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

वेश्य mfn. to be entered( ifc. g. वर्ग्या-दि)

वेश्य n. neighbourhood , dependence , vassalage RV.

वेश्य n. an adjacent or dependent territory ib.

वेश्य n. a house of prostitutes , house of ill fame L.

वेश्य n. prostitution( वेश्यम्with Caus. of वह्, to be a prostitute) DivyA7v.

Vedic Index of Names and Subjects

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Veśya in two passages of the Rigveda (iv. 26, 3; vi. 61, 14) seems to denote the relation of ‘dependence’ rather than ‘neighbourhood.’ Cf. 1. Veśa.
==Foot Notes==