जाबाल

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

जाबालः, पुं, (जबालाया अपत्यं पुमानिति । अण् ।) अजाजीवः । इत्यमरः । २ । १० । ११ ॥ मुनिविशेषः । (यथा, ब्रह्मवैवर्त्ते । १ । १६ । १४ ॥ “जाबालो याजलिः पैलः करथोऽगस्त्य एव च । एते वेदाङ्गवेदज्ञाः षोडशव्याधिनाशकाः ॥” उपनिषद्विशेषः । यथा, मौक्तिकोपनिषदि । “ब्रह्मकैवल्यजाबालश्वेताश्वो हंस आरुणिः । दर्शनशास्त्रविशेषः । यथा, रामचन्द्रदत्तशाप प्रकरणे । “अधीत्य कूटजाबालं शार्गालिं योनिमाप्नुयात् ॥”)

अमरकोशः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

जाबाल पुं।

अजाजीवनः

समानार्थक:जाबाल,अजाजीव

2।10।11।1।1

जाबालः स्यादजाजीवो देवाजीवस्तु देवलः। स्यान्माया शाम्बरी मायाकारस्तु प्रतिहारकः॥

वृत्ति : अजः

पदार्थ-विभागः : वृत्तिः, द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

जाबाल¦ पु॰ जबालाया अपत्यम् अण्। सत्यकामे ऋषिभेदे[Page3113-b+ 38] जबालशब्दे उदा॰। तेन दृष्ट साम अण्।

२ सामवेदीयेउपनिषद्भेदे च उपनिषच्छब्दे

१२

२२ पृ॰ दृश्यम्। एत-स्मिन् परे कर्मधारये महच्छब्दस्य प्रकृतिस्वरः महाजा-बालः। महच्छब्दश्चान्तोदात्तः। तदीयस्वर एव न समासस्वरः।

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

जाबाल¦ m. (-लः)
1. The name of a saint. E. जबलाया अपत्यम् अण् |

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

जाबालः [jābālḥ], A goat-herd.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

जाबाल m. = अजा-पालL.

जाबाल m. (fr. जबाला)metron. of महा-शालS3Br. x

जाबाल m. of सत्य- काम, xiii f. AitBr. viii , 7 ChUp.

जाबाल m. N. of the author of a law-book Kull. on Mn. ii , iv f. Para1s3. iii Sch. ( pl. )

जाबाल m. of the author of a medicinal work BrahmavP. i , 16 , 12 and 18

जाबाल m. pl. N. of a school of the यजुर्-वेदCaran2. Pravar. iv , 1

जाबाल m. See. महा-.

Vedic Index of Names and Subjects

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Jābāla, ‘descendant of Jabāla,’ is the metronymic of Mahāśāla and Satyakāma. Jābāla is also mentioned as a teacher in the Jaiminīya Upaniṣad Brāhmaṇa, which refers to the Jābālas as well. The Jābāla Gṛhapatis are spoken of in the Kauṣītaki Brāhmaṇa.

Jābāla.--For ‘descendant of Jabāla’ read ‘descendant of Jabālā.’
==Foot Notes==