शकृत्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

शकृत्, क्ली, (शक्नोति सर्त्तुमिति । शक् + “शके- रृतिन् ।” उणा० ४ । ५८ । इति ऋतिन् ।) विष्ठा । इत्यमरः ॥ (यथा, भागवते । ३ । ३० । १९ । “स दृष्ट्वा त्रस्तहृदयः शकृन्मूत्रं विमुञ्चति ॥”)

अमरकोशः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

शकृत् नपुं।

पुरीषम्

समानार्थक:उच्चार,अवस्कर,शमल,शकृत्,पुरीष,गूथ,वर्चस्क,विष्ठा,विश्,वर्च

2।6।67।3।6

सृणिका स्यन्दिनी लाला दूषिका नेत्रयोर्मलम्. नासामलं तु सिङ्घाणं पिञ्जूषं कर्णयोर्मलम्. मूत्रं प्रस्राव उच्चारावस्करौ शमलं शकृत्.।

पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, अचलनिर्जीववस्तु

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

शकृत्¦ न॰ शक--ऋतन्। विष्ठायाम् अमरः।

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

शकृत्¦ n. (-कृत्) Fæces, excrement. E. शक् to be able, (to expel,) Una4di aff. ऋतन् |

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

शकृत् [śakṛt], n. [शक्-ऋतन् Un.4.58] Ordure, excrement, especially of animals. -Comp. -करिः m., f., -करी a calf; शकृत्करिर्वत्सः Sk. -कीटः a dung-beetle. -द्वारम् the anus. -पिण्डः, -पिण्डकः a ball or lump of dung; शष्पाण्यत्ति प्रकिरति शकृत्पिण्डकानाम्रमात्रान् U.4.26. -भेदः diarrhœa.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

शकृत् n. (the weak cases are optionally formed fr. a base शकन्cf. Pa1n2. 6-1 , 3 ; शकृत्nom. acc. sg. and ibc. ; gen. sg. शक्नस्AV. ; instr. शक्नाVS. , or शकृताKa1tyS3r. instr. pl. शकभिस्TS. ; acc. pl. शकृतस्VarBr2S. ), excrement , ordure , feces , dung( esp. cow-dung) RV. etc. etc. [ cf. Gk. ? , ?,; accord. to some , ? , and Lat. cacare.]

Vedic Index of Names and Subjects

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Śakṛt, Śakan, denotes ‘dung’ in the Rigveda and later. It is clear that the value of manure was early appreciated (see Karīṣa). For the use of the smoke of dung or of a dung fire for prognosticating the weather, see Śakadhūma.