स्रज्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रक्, [ज्] स्त्री, (सृजति शोभामिति सृज्यते इति वा । सृज + ऋत्विगादिना कर्त्तरि कर्म्मणि वा क्विन् ।) माल्यम् । मूर्द्ध्नि न्यस्तपुष्पदाम । इत्यमरः । २ । ६ । १३५ ॥ (यथा, मनुः । ४ । ६६ । “उपानहौ च वासश्च धृतमन्यैर्न धारयेत् । उपवीतमलङ्कारं स्रजं करकमेव च ॥”) अस्याः पर्य्यायादि मालाशब्दे द्रष्टव्यम् ॥

अमरकोशः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रज् स्त्री।

मूर्ध्निधृतकुसुमावलिः

समानार्थक:माल्य,माला,स्रज्

2।6।135।1।3

माल्यं मालास्रजौ मूर्ध्नि केशमध्ये तु गर्भकः। प्रभ्रष्टकं शिखालम्बि पुरोन्यस्तं ललामकम्.।

पदार्थ-विभागः : आभरणम्

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रज्¦ स्त्री सृज्यते सृज--क्विन् नि॰। माल्ये अमरः।

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रज्¦ f. (-स्रक् or -स्रग्)
1. A chaplet, a wreath of flowers worn over the forehead.
2. Any garland or string of flowers. E. सृज् to quit, क्तिन् aff., and the vowel changed to its congener.

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रज् [sraj], f. [सृज्यते सृज्-क्विन् नि˚]

A chaplet, wreath or garland of flowers) especially one worn on the head); स्रजमपि शिरस्यन्धः क्षिप्तां धुनोत्यहिशङ्कया Ś.7.24.

A garland (in general.) -Comp. -दामन् (स्रग्दामन्)n. the tie or fillet of a garland. -धर a. wearing a garland; Gīt.12. (-रा) N. of a metre.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

स्रज् mfn. (fr. 1. सृज्)turning , twisting , winding( ifc. nom. -स्रट्; See. रज्जु-सर्ज) Pa1n2. 8-2 , 36 Sch.

स्रज् f. ( nom. स्रक्)a wreath of flowers , garland , chaplet worn on the head , any -wrwreath or -ggarland , circle , series , chain( औदकी स्रक्, " a watery -ggarland " i.e. " one woven with water-flowers " ; लोक-स्रजि, " in the circle of the worlds ") RV. etc.

स्रज् f. a kind of tree Kaus3.

स्रज् f. a kind of metre Pin3g.

स्रज् f. N. of a partic. constellation (when the केन्द्रs are occupied by three auspicious planets except the moon) VarBr2S.

Vedic Index of Names and Subjects

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Sraj, ‘garland,’ is mentioned in the Rigveda and later as often worn by men when anxious to appear handsome, as at a wedding and so on. The Aśvins are described as ‘lotuswreathed’ (puṣkara-sraj).