नीथ

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

नीथः, पुं, (नयति प्रापयतीति । नी + “हनि- कुषिनीरमिकाशिभ्यः क्थन् ।” उणां २ । २ । इति क्थन् ।) नियन्ता । प्रापयिता । इति सिद्धान्तकौमुद्यामुणादिवृत्तिः ॥ (नी + भावे क्थन् । नयनम् । इति उज्ज्वलदत्तः ॥ यथा, ऋग्वेदे । १ । १०० । १२ । “सहस्रचेताः शतनीथ ऋभ्वा ॥” स्तोत्रम् । यथा, ऋग्वेदे । ३ । १२ । ५ । “नीथाविदो जरितारः ॥” “नीथाविदस्तोत्राभिज्ञाः ।” इति तद्भाष्ये सायनः ॥) जले, क्ली । इति संक्षिप्तसारोणादिवृत्तिः ॥ (नीयतेऽनेनेति । करणे + क्थन् । प्रापणहेतु- भूते, त्रि । यथा, ऋग्वेदे । १ । १०४ । ५ । “प्रति यत्स्या नीथादर्शि ॥” “यद्यदा नीथा नयनहेतुभूता स्या सा पदवी प्रत्यदर्श ।” इति तद्भाष्ये सायनः ॥)

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

नीथ¦ त्रि॰ नी--क्थन्।

१ नेतरि प्रापके। करणे क्थन्।

२ स्तोत्रे

३ नयनहेतौ च पु॰
“प्रति यत् सा नीथादर्शि” ऋ॰

१ ।

१०

४ ।

५
“नीथा नयनहेतुमूता” भा॰। भावे क्थन्।

४ प्रापणे पु॰
“सहह्रचेताः शतनीथ ऋभुः” ऋ

१ ।

१०

० ।

१२
“शतनीथः बहुस्तुतिः बाहुप्रापणो या” भा॰
“नीथाविदो जरितारः” ऋ॰

३ ।

१२ ।

५
“नीयाविदःस्तोत्राभिज्ञाः” भा॰।

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

नीथ¦ m. (थः) A guider, a leader. n. (-थं) Water. E. नी to guide, क्थन् Una4di aff.

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

नीथः [nīthḥ], Ved.

Leading, guiding.

A guide, leader. -था A way, trick, art. -था, -थम् A mode in music, a song.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

नीथ m. leading or a leader L.

नीथ m. N. of a man MBh.

Purana Encyclopedia

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

NĪTHA : A king born in the Vṛṣṇi dynasty. (Vana Parva, Chapter 120, Verse 9).


_______________________________
*1st word in left half of page 543 (+offset) in original book.

Vedic Index of Names and Subjects

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Nītha (‘leading’), neut., means musical ‘mode’ and then ‘hymn of praise.’ The feminine form Nīthā occurs once in the Rigveda meaning ‘artifice.’

Vedic Rituals Hindi

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

नीथ पु.
पवित्र कहानियों का वर्ग, भा.श्रौ.सू. 5.4.2 (आधान)।