स्थविर
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्थविरम्, क्ली, (स्था + “अजिरशिशिरेति ।” उणा ० १ । ५४ । किरच्प्रत्ययेन साधुः ।) शैलेयम् । इति राजनिर्घण्टः ॥
स्थविरः, पुं, (स्था + किरच् ।) ब्रह्मा । इति हेमचन्द्रः ॥
स्थविरः, त्रि, (तिष्ठतीति । स्था + “अजिर- शिशिरेति ।” उणा० १ । ५४ । इति किरच्- प्रत्ययेन साधुः ।) वृद्धः । इत्यमरः । २ । ६ । ४२ ॥ (यथा, मनुः । २ । १२० । “ऊर्द्ध्वं प्राणा ह्युत्क्रामन्ति यूनः स्थविर आयति प्रत्युत्थानाभिवादाभ्यां पुनस्तान् प्रतिपद्यते ॥” भिक्षुः । इत्युणादिवृत्तौ उज्ज्वलदत्तः ॥ १ । ४५ ॥) अचलः । इत्युणादिकोषः ॥
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्थविर पुं।
वृद्धः
समानार्थक:प्रवयस्,स्थविर,वृद्ध,जीन,जीर्ण,जरत्,दशमीस्थ
2।6।42।2।2
बालस्तु स्यान्माणवको वयस्थस्तरुणो युवा। प्रवयाः स्थविरो वृद्धो जीनो जीर्णो जरन्नपि॥
वैशिष्ट्यवत् : वृद्धत्वम्
: अतिवृद्धः
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्थविर¦ न॰ स्था--किरच् स्थवादेशः।
१ शैलेये गन्धद्रव्येराजनि॰
२ चतुर्मुख ब्रह्माण पु॰ हेमच॰।
३ अचले
४ स्थिरे त्रि॰ उणा॰
५ वृद्धे च त्रि॰ अमरः।
५ महा-श्रावगयां स्त्री राजनि॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्थविर¦ mfn. (-रः-रा-रं)
1. Old, aged.
2. Fixed, firm, steady. m. (-रः)
1. BRAHMA
4.
2. An old man.
3. A beggar. f. (-रा) An old woman. E. ष्ठा to stay or stand, (a long time, &c.) किरच् Una4di aff., and स्थव substituted for the root.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्थविर [sthavira], a. [स्था-किरच् स्थवादेशः]
Fixed, firm, steady.
Old, aged, ancient; न तेन स्थविरो भवति येनास्य पलितं शिरः । बालो$पि यः प्रजानाति तं देवाः स्थविरं विदुः ॥ Mb.3.133. 11.
रः An old man; ऊर्ध्वं प्राणा ह्युत्क्रामन्ति यूनः स्थविर आयति । प्रत्युत्थानाभिवादाभ्यां पुनस्तान् प्रतिपद्यते ॥ Ms.2.12.
A beggar.
N. of Brahman. -रा An old woman; स्थविरे का त्वं, अयमर्भकः कस्य नयनानन्दकरः Dk. -Comp. -द्युतिa. having the dignity of an elder; ऋषेः पुत्रो महातेजा बालो$पि स्थविरद्युतिः Rām.1.5.8.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्थविर विष्ठSee. p.1265.
स्थविर See. p. 1265 , col. 2.
स्थविर mf( आor ई)n. (See. स्थावर, p.1264) broad , thick , compact , solid , strong , powerful RV. AV. Br. MBh. Hariv.
स्थविर mf( आor ई)n. old , ancient , venerable( रे कालेor भावे, " in old age ") Br. etc.
स्थविर m. an old man W.
स्थविर m. (with Buddhists) an " Elder " (N. of the oldest and most venerable भिक्षुs) MWB. 184 ; 255 etc.
स्थविर m. N. of ब्रह्माL.
स्थविर m. ( pl. )N. of a school (also आर्य-स्थ्) Buddh.
स्थविर m. a kind of plant L.
स्थविर n. benzoin L.
Vedic Index of Names and Subjects
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Sthavira, literally ‘elder,’ is used as a sort of epithet of several men; Sthavira Śākalya occurs in the Aitareya Āraṇyaka[१] and the Śāṅkhāyana Āraṇyaka,[२] and Sthavira Jātūkarṇya in the Kauṣītaki Brāhmaṇa.[३] Cf. the names Hrasva and Dīrgha.