संस्कृतम्

तोयं, पानीयं, जलं, तोजं, अम्भस्, तोयं, वारिं, सलिलं, पायं, उदकं, कम्बलं, अकावङ्कः, अक्षितं, अग्निभुं, अक्षरं, अङ्काङ्कं, अङ्कावङ्कं, अन्धं, अन्नं, अमृतं, अररिन्दं, अरुलं, उदं, उद्रं, ऊर्जं, ॠणं, ॠतं, कमन्धं, कमलं, कर्बुरं, कवनं, कीलालं, कुलीनसं, कुशं, कोमलं, कृपीटं, कृत्सं, कृत्स्नं, क्षरं, क्षारं, क्षद्रं, क्षौद्रं, क्षीरं, घनपदं, चलं, घृतं, जडं, जलाषं, जीवनं, जीवनीयं, दकं, तामरं, तृषाहं, तूयं, दार्दुरं, देयं, नलिनं, नेपं, नीचगं, नीरं, नीवरं, नृपीटं, पयसं, पाथं, पवनं, पावनं, पवित्रं, पाय्यं, पिप्पलं, पीथं, पुष्करं, बादरं, बर्बुरम्।

नामः

तोयं नाम जलं, पानीयम्।
वारि
अम्बुः
जलम्
उदकम्

अनुवादाः

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

तोयम्, क्ली, (“तवतेर्वृद्धिकर्म्मणः + ‘अघ्न्यादयश्च ।’ उणां ४ । १०८ । इति यत्प्रत्ययो निपातितो द्रष्टव्यः । वर्द्धते वर्षासु । ‘तुदति तोयम्’ इति क्षीरस्वामी । तुदतेः पूर्ब्बवत् यत्प्रत्यये निपा- तनात् दकारलोपे गुणः । यद्बा, तुदिः सौत्र आवरणार्थः ।” इति निघण्टुनिर्व्वचने देव- राजयज्वा । १ । १२ । ९२ ।) जलम् । इत्य- मरः । १ । १० । ४ ॥ (यथा, देवीभागवते । १ । ६ । २९ । “तया ततमिदं तोयं तदाधारञ्च तिष्ठति ॥” पूर्ब्बाषाढानक्षत्रम् । जलदैवतत्वादस्य तथा- त्वम् ॥)

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

तोयम् [tōyam], 1 Water; Ś.7.12.

The constellation पूर्वाषाढा or its regent. -Comp. -अग्निः submarine fire; Mb.12. -अञ्जलिः see तोयकर्मन्. -अधिवासिनी trumpetflower. -आत्मन् m. the Supreme Being. -आधारः, -आशयः a lake, well, any reservoir of water; तोयाधार- पथाश्च वल्कलशिखानिष्यन्दरेखाङ्किताः Ś.1.14. -आलयः the ocean, sea. -ईशः 'lord of waters', an epithet of Varuṇa. (-शम्) the constellation called पूर्वाषाढा. -उत्सर्गः discharge of water, raining; तोयोत्सर्गस्तनितमुखरो मा च भूर्विक्लवास्ताः Me.39. -कर्मन् n.

ablutions of various parts of the body performed with water.

libations of water to the deceased; तोयकर्मणि तं कुन्ती कथयामास सूर्यजम् Mb.12.1.22. -काम a.

fond of water.

thirsty. (-मः) a sort of crane. -कृच्छ्रः, -च्छ्रम् a kind of penance, drinking nothing but water for a fixed period. -क्रीडा sporting in water; Me.35. -गर्भः the cocoanut. -चरः an aquatic animal. -डिम्बः, -डिम्भः hail. -दः a cloud; R.6.65; V.1.14. ˚अत्ययः the autumn. -दम् ghee; 'तोयदो मुस्तके मेघे पुमानाज्ये नपुंसकम्' Medinī. -धरः a cloud.

धारः a cloud.

raining.

धिः, निधिः the ocean.

the number 'four'. ˚प्रियम् cloves. -नीवी the earth. -पाषाणजमलम् oxide of zinc.-पुष्पी, -प्रष्ठा trumpet-flower. -प्रसादनम् the clearingnut tree or its nut, see अम्बुप्रसादन or कतक. -मलम् seafoam. -मुच् m. a cloud.

यन्त्रम् a water-clock.

an artificial jet or fountain of water. -रसः moisture.-राज् m.

the ocean.

Varuṇa, the regent of waters.

राशिः the ocean.

a pond, lake, Rām.2. -वेला the edge of water, shore. -व्यतिकरः confluence (as of rivers); तीर्थे तोयव्यतिकरभवे जह्नुकन्यासरय्वोः R.8.95.-शुक्तिका an oyster. -सर्पिका, -सूचकः a frog.