ऊर्णा
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ऊर्णा, स्त्री, (ऊर्णोति । ऊर्णु + “ऊर्णोते डः” । ५ । ४७ । इति उणादिसूत्रेण डः । डित्वात् टिलोपः ।) मेषादिलोम । पसम् इति भाषाभ्रु । वोरन्तरावर्त्तः । इत्यमरः ॥ स तु भ्रूद्वयमध्ये मृणालतन्तुसूक्ष्मः शुभायत एकः प्रशस्तावर्त्तो महापुरुषलक्षणम् चक्रवर्त्त्यादीनां महायोगिनाञ्च भवति । इति भरतः ॥ (चित्ररथपत्नी । यथा, भागवते । ५ । १५ । १२ । “चित्ररथादूर्णायां सम्राडजनिष्ट” ॥)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ऊर्णा स्त्री।
मेषलोमः
समानार्थक:ऊर्णा
3।3।50।1।1
ऊर्णा मेषादिलोम्नि स्यादावर्ते चान्तरा भ्रुवोः। हरिणी स्यान्मृगी हेमप्रतिमा हरिता च या॥
पदार्थ-विभागः : अवयवः
ऊर्णा स्त्री।
भ्रुवौ_अन्तरा_आवर्तः
समानार्थक:ऊर्णा
3।3।50।1।1
ऊर्णा मेषादिलोम्नि स्यादावर्ते चान्तरा भ्रुवोः। हरिणी स्यान्मृगी हेमप्रतिमा हरिता च या॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, अचलनिर्जीववस्तु
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ऊर्णा¦ f. (-र्णा)
1. Wool, felt, &c., the hair of sheep, deer, camels, &c.
2. A circle of the hair between the eye-brows, considered as a token of greatness. E. ऊर्णु to cover, ड and टाप् affs.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ऊर्णा [ūrṇā], 1 Wool; कम्बलीया ऊर्णाः Mbh. on P.V.1.3. माङ्गल्योर्णावलयिनि (हस्ते) R.16.87.
A circle of hair between the eyebrows. सोर्णभ्रुवं वारणबस्तिकोशम् Bu. Ch. 1.66; cf. (आवर्ते चान्तरा भ्रुवो Amar.) ... ऊर्णेयमन्तर्भ्रुवोः Nāg.1.17.
N. of the wife of Chitraratha. -Comp. -पिण्डः a ball of wool. -वल, -वत् a. woollen. -सूत्रम् a thread of wool. -स्तुका Ved. a. a tuft of wool.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ऊर्णा f. (less correctly spelt उर्णा)( Un2. v , 47 ) wool , a woollen thread , thread RV. iv , 22 , 2 ; v , 52 , 9 S3Br. Ka1tyS3r. Mn. etc.
ऊर्णा f. cobweb BhP.
ऊर्णा f. a circle of hair between the eyebrows Ka1d. Lalit.
ऊर्णा f. N. of several women
ऊर्णा f. ([ cf. उरण, उरा, उर-भ्र; also Gk. ? ; Lat. vell-us , vill-us ; Lith. vi1lna ; Goth. vulla (for vulna) ; Russ. vo1lna ; Mod. Germ. Wolle ; Eng. wool.])
Purana index
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
(I)--the queen of Citraratha and mother of सम्राट्. भा. V. १५. १४. [page१-255+ २४]
(II)--had six sons through मरीचि. भा. X. ८५. ४७.
Purana Encyclopedia
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ŪRṆĀ : A wife of Marīci. In the Svāyambhuva Man- vantara Marīci had a wife called Ūrṇā and six mighty sons by her. When they saw Brahmā once, they teased him by calling him ‘a father who had married his daugh- ter.’ Brahmā got angry with them, and cursed them to take birth as Daityas (demons) on the earth. Accord- ingly they took birth as the sons of Kālanemi on earth. (Devī Bhāgavata, Skandha 4).
_______________________________
*1st word in left half of page 811 (+offset) in original book.
Vedic Index of Names and Subjects
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Ūrṇā, ‘wool,’ is very frequently mentioned from the Rigveda[१] onwards. The Paruṣṇī country was famous for its wool,[२] like Gandhāra[३] for its sheep. The term for the separate tufts was parvan[४] or parus.[५] ‘Soft as wool’ (ūrṇa-mradas)[६] is not a rare epithet. The sheep is called ‘woolly’ (ūrṇāvatī).[७] ‘Woollen thread’ (ūrṇā-sūtra) is repeatedly referred to in the later Saṃhitās[८] and the Brāhmaṇas.[९] The word ūrṇā was not restricted to the sense of sheep's wool,[१०] but might denote goat's hair also.[११]
- ↑ iv. 22, 2;
v. 52, 9;
Satapatha Brāhmaṇa, xii. 5, 1, 13: 7, 2, 10, etc.;
ūrṇāyu, ‘woolly,’ Vājasaneyi Saṃhitā, xiii. 50;
Pañcaviṃśa Brāhmaṇa, xii. 11, 10. - ↑ Rv., loc. cit.;
Pischel, Vedische Studien, 2, 210. But cf. Max Müller, Sacred Books of the East, 32, 315. - ↑ Rv. i. 126, 7.
- ↑ Rv. iv. 22, 10.
- ↑ Rv. ix. 15, 6.
- ↑ Rv. v. 5, 4;
x. 18, 10;
Vājasaneyi Saṃhitā, ii. 2: iv. 10;
xxi. 33, etc. - ↑ Rv. viii. 56, 3.
- ↑ Maitrāyaṇī Saṃhitā, iii. 11, 9;
Kāṭhaka Samhitā, xxxviii. 3;
Vājasaneyi Saṃhitā, xix. 80, etc. Cf. ūrṇā-stukā, Aitareya Brāhmaṇa, i. 28;
Kāṭhaka Saṃhitā, xxv. 3. - ↑ Taittirīya Brāhmaṇa, ii. 6, 4;
Śatapatha Brāhmaṇa, xii. 7, 2, 11, etc. - ↑ Cf. anaiḍakīr ūrṇāḥ (‘wool not coming from the eḍaha,’ a species of sheep) in Śatapatha Brāhmaṇa, ii. 5 2, 15.
- ↑ Cf. Hopkins, Journal of the American Oriental Society, 17, 83, n.