वसुन्धरा
सम्स्कृतम्
[सम्पाद्यताम्]नामम्
[सम्पाद्यताम्]| एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् | |
|---|---|---|---|
| प्रथमा विभक्तिः | वसुन्धरा | वसुन्धरे | वसुन्धराः |
| सम्बोधनप्रथमा | वसुन्धरे | वसुन्धरे | वसुन्धराः |
| द्वितीया विभक्तिः | वसुन्धराम् | वसुन्धरे | वसुन्धराः |
| तृतीया विभक्तिः | वसुन्धरया | वसुन्धराभ्याम् | वसुन्धराभिः |
| चतुर्थी विभक्तिः | वसुन्धरायै | वसुन्धराभ्याम् | वसुन्धराभ्यः |
| पञ्चमी विभक्तिः | वसुन्धरायाः | वसुन्धराभ्याम् | वसुन्धराभ्यः |
| षष्ठी विभक्तिः | वसुन्धरायाः | वसुन्धरयोः | वसुन्धरानाम् |
| सप्तमी विभक्तिः | वसुन्धरायाम् | वसुन्धरयोः | वसुन्धरासु |
धरा - आकारन्तः स्त्रीलङ्गम् ।
- क्ष्मा
- रत्नगर्भा
- रसा
- वसुधा,
- गोत्रा,
- इला,
- भूतधात्री,
- सागराम्बरा,
- अनन्ता,
- स्थिरा
- विपुला
- क्षमा,
- अचला
- विश्वम्भरा,
- ज्या
- सर्वंसहा
- उर्वी,
- क्षोणी,
- पृथ्वी,
- क्षितिः
- मही
- धात्री,
- कुम्भिनी,
- भूमिः,
- मेदिनी,
- गह्वरी
- धरणी,
- काश्यपी,
- वसुमती,
- धरित्री
- जगती
- पृथिवी
- अवनिः
- कुः ।
- गौः
अनुवादाः
[सम्पाद्यताम्]- कन्नडा-ಭೂಮಿ
- मलयाळम्-ഭൂമി, ധരാ
- आम्गलम्-earth
- हिन्दि- : धरती
- फ़्रन्च्- terre
- जेर्मन्-Erde स्त्री, Land नपुम् ]]
- स्पानिष्-: tierra स्त्री, sueloपु
- ऱूसीय-земля (सेम्ल्जा)स्त्री,почва (पोस्वा)स्री]] (गोलोद्)
- तेलुगू- మట్టి (मट्टि)
- अऱबिक्-تربة) (तूर्बा)स्त्री
- पोलिश्:ziemiaस्त्री
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वसुन्धरा, स्त्री, (वसूनि धारयतीति । धृ + “संज्ञायां भृतॄवृजिधारिसहितपिदमः ।” ३ । २ । ४६ । इति खच् । “खचि ह्रस्वः । ६ । ४ । ९४ । इति ह्रस्वः । “अरुर्द्बिषदजन्तस्य मुम् ।” ६ । ३ । ६७ । इति मुम् । ।) पृथिवी । इत्य- मरः ॥ (यथा, विष्णुपुराणे । १ । ४ । ११ । “निरीक्ष्य तं तदा देवी पातालतलमागतम् । तुष्टाव प्रणता भूत्वा भक्तिनम्रा वसुन्धरा ॥” शफल्कस्य कन्या । यथा, हरिवंशे । ३८ । ५३ । “विश्रुता शाम्बमहिषी कन्या चास्य वसुन्धरा । रूपयौवनसम्पन्ना सर्व्वसत्त्वमनोहरा ॥” पुं, प्लक्षद्बीपस्य वर्षपुरुषभेदः । यथा, भागवते । ५ । २० । ११ । “प्लक्षवर्षपुरुषाः श्रुतिधरवीर्य्य- धरवसुन्धरेषुन्धरसंज्ञा भगवन्तं वेदमयं सोम- मात्मानं वेदेन यजन्ते ॥”)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वसुन्धरा स्त्री।
भूमिः
समानार्थक:भू,भूमि,अचला,अनन्ता,रसा,विश्वम्भरा,स्थिरा,धरा,धरित्री,धरणि,क्षोणि,ज्या,काश्यपी,क्षिति,सर्वंसहा,वसुमती,वसुधा,उर्वी,वसुन्धरा,गोत्रा,कु,पृथिवी,पृथ्वी,क्ष्मा,अवनि,मेदिनी,मही,विपुला,गह्वरी,धात्री,गो,इला,कुम्भिनी,क्षमा,भूतधात्री,रत्नगर्भा,जगती,सागराम्बरा,इडा,भूत,इरा,रोदस्,रोदसी
2।1।3।1।5
सर्वंसहा वसुमती वसुधोर्वी वसुन्धरा। गोत्रा कुः पृथिवी पृथ्वी क्ष्मावनिर्मेदिनी मही॥ विपुला गह्वरी धात्री गौरिला कुम्भिनी क्षमा। भूतधात्री रत्नगर्भा जगती सागराम्बरा।
अवयव : भूरन्ध्रम्,मृद्
: अतिनिम्नप्रदेशः, कुमुदयुक्तदेशः, सर्वसस्याढ्यभूमिः, निर्जलदेशः, हलाद्यकृष्टभूमिः, शरावत्याः_अवधेः_प्राग्दक्षिणदेशः, शरावत्याः_अवधेः_पश्चिमोत्तरदेशः, भारतस्य_पश्चिमसीमाप्रदेशः, भारतभूमेः_मध्यदेशः, विन्ध्यहिमाद्रिमध्यदेशः, नडाधिकदेशः, कुमुदबहुलदेशः, बहुवेदसदेशः, बालतृणबहुलदेशः, सपङ्कदेशः, जलाधिकदेशः, अश्मप्रायमृदधिकदेशः, वालुकाबहुलदेशः, सिकतायुक्तदेशः, नद्यम्बुभिः_सम्पन्नदेशः, वृष्ट्यम्बुभिः_सम्पन्नदेशः, स्वधर्मपरराजयुक्तदेशः, सामान्यराजयुक्तदेशः, नद्यादिसमीपभूमिः, पाषाणादिनिबद्धा_भूः, गृहरचनापरिच्छिन्नदेशः, गृहरचनावच्छिन्नवास्तुभूमिः, ग्रामादिसमीपदेशः, पर्वतः, मेखलाख्यपर्वतमध्यभागः, पर्वतसमभूभागः, अद्रेरधस्थोर्ध्वासन्नभूमिः, यागार्थं_संस्कृतभूमिः, स्वभूमिः, पर्वतादयः, विजनः, अश्वेन_दिनैकाक्रमणदेशः, भयङ्करयुद्धभूमिः, प्रेतभूमिः, यज्ञे_स्तावकद्विजावस्थानभूमिः, ऊषरदेशः, देशः, जन्मभूमिः
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वसुन्धरा¦ स्त्री वसूनि धारयति धृ--खच् मुम् ह्रस्वश्च। पृथि-व्याम् अमरः।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वसुन्धरा¦ f. (-रा) The earth. E. वसु wealth, धृ to have, खच् aff.
Purana index
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
--from which the whole world springs and ends. वा. ६२. १९३.